06.01.2020 Tarihte Bugün- 6 Ocak;

[Akif Er]

06.01.2020 Tarihte Bugün- 6 Ocak;

1838		Samuel Morse, telgrafı kamuya tanıttı.
1912		New Mexico, 47. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1921		Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla I. İnönü Muharebesi başladı.
1924		Yazar Hafız İbrahim Efendi İstiklal Mahkemesi tarafından bir sene hapse mahkûm edildi. Hafız İbrahim Efendi İslamiyette Ahlak ve Kadınlarda Tesettür adlı broşürde irtica propagandası yapmakla suçlanıyordu.
1926		İstanbul’un nüfusunun 1.022.495 olduğu açıklandı.
1927		İstanbul liman şirketi ile mavnacılar arasındaki anlaşmazlığa polis müdahale etti. Polislerden dördü yaralandı. Gözaltına alınan 300 mavnacıdan 34'ü tutuklandı.
1929		Yugoslavya Kralı I. Aleksandar parlamentoyu feshetti ve ülkede askeri diktatörlük kurdu.
1930		İlk dizel motorlu otomobil Indianapolis'den New York'a yaptığı seyahatini tamamladı.
1931		Thomas Edison son patent başvurusunu yaptı.
1935		Milliyet Gazetesi yayın hayatına başladı.
1938		Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud Londra'ya gitti.
1945		Geleceğin Amerika Birleşik Devletleri başkanı George W. Bush, Barbara Pierce ile New York'ta evlendi.
1950		Birleşik Krallık Çin Halk Cumhuriyeti'nin komünist hükümetini tanıdı.
1954		İsmail Ezheri Sudan'ın ilk başbakanı oldu.
1955		Oniki Ada karasuları sınırının saptanması için Yunanistan ile görüşmelere başlandı.
1956		Kanada'da 14 ülkenin katıldığı hava gösterisi yarışmalarında Türkiye birinci oldu.
1960		Mersin Rafinerisinin temeli atıldı.
1961		Milli Birlik Komitesi,147 öğretim üyesinin üniversiteye dönmesi ile ilgili tasarıyı gündeminden çıkardı.
1961		Kurucu Meclis ilk toplantısını yaptı.
1963		Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Siirt'te zengin bir petrol damarı buldu.
1968		İmar ve İskân Bakanı Haldun Menteşeoğlu konut sorununu dile getirdi ve "İstanbul 8 milyona çıkarsa ne yaparız?" dedi.
1969		Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ni (ODTÜ) ziyaret eden Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakıldı.
1971		İstanbul'da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde işten atılan 15 model çıplak olarak protesto gösterisi yaptı.
1977		Metin Erksan'ın İntikam Meleği ( Kadın Hamlet ) filmi gösterime girdi.
1977		Dev-Genç İstanbul Başkanı Paşa Güven yakalandı. İstanbul Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği kapatıldı ve 39 kişi gözaltına alındı.
1980		Türkiye Emekçi Partisi (TEP) Genel Başkanı Mihri Belli tutuklandı.
1981		Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında gözaltında tutulan 39 kişiden 15'i tutuklandı. Tutuklananlar arasında genel başkan Kemal Nebioğlu da var.
1983		Yılmaz Güney ve Cem Karaca Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı.
1983		Yazar Osman Şahin'in "Bölücülük" iddiasıyla aldığı 1,5 yıllık hapis cezası Yargıtay tarafından onaylandı.
1984		Döviz alım satımı serbest bırakıldı.
1984		Adalet Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre cezaevlerinde 74.946 tutuklu ve hükümlü var.
1984		Tunus'ta ekmek fiyatlarının %125 oranında artması üzerine ayaklanma başladı; 75 kişi öldü, sıkıyönetim ilan edildi.
1991		Ekonomist Dergisi yayın hayatına başladı.
1994		Er, erbaş ve yedek subayların terhisleri, Genelkurmay tarafından 3 ay ertelendi. Sürdürülen operasyonlarda yetişmiş askeri personele ihtiyaç duyulduğu belirtildi.
1994		Yüksek Seçim Kurulu, İnterstar televizyonunun yayınını 5 gün süreyle durdurdu. İnterstar siyasi reklam yasağına uymayacağını açıklamıştı.
1998		Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na Ahmet Necdet Sezer seçildi.

Bugün Doğanlar (6 Ocak);

0		İsa
1412		Jan Dark Fransız kahraman (ö. 1431)
1655		Jakob Bernoulli, İsviçreli matematikçi (ö. 1705)
1706		Benjamin Franklin, ABD'li devlet adamı (ö. 1790)
1745		Étienne Montgolfier, Fransız kaşif (ö. 1799)
1832		(Paul-)Gustave Doré, 19. yüzyıl sonlarının en hünerli ve başarılı kitap illüstratörlerinden biri sayılan Fransız baskı ve gravür ustası.
1849		Hristo Botev, Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulsual ayaklanmasının kahramanlarından şair .
1850		Eduard Bernstein, Karl Marx'ın kapitalist ekonominin tasfiyesi ve iktidarın proletarya tarafından fethi düşüncesini gözden geçirmeye girişen ilk revizyonistlerden Alman sosyalist.
1883		Halil Cibran, Lübnan kökenli Amerikalı felsefi denemeci, şair ve ressam (ö.1931)
1913		Edward Gierek, 1970-80 arasında Polonya Komünist partisi Genel Sekreteri.
1929		Babrak Karmal, Afgan politikacı (ö. 1996)
1931		Juan Goytisolo, İspanyol yazar
1932		Camilo Cienfuegos, Kübalı devrimci (ö 1959)
1946		Syd Barrett, Pink Floyd'un kurucusu, gitarist (ö. 2006)
1955		Rowan Atkinson, İngiliz komedi aktörü ve yazar
1967		Delko Lesev, Bulgar sırıkçı
1972		Pascal Nouma, Fransız futbolcu

Bugün Ölenler (6 Ocak);

1693		IV. Mehmet, (Avcı Mehmet) 19. Osmanlı Sultanı (d. 1642)
1852		Louis Braille, körler alfabesini icat eden Fransız mucit (d. 1809)
1884		Gregor Mendel, Avusturya'lı genetik bilimci (d. 1822)
1919		Theodore Roosevelt, Amerika Birleşik Devletleri'nin 26. başkanı (d. 1858
1918		George Ferdinand Ludwig Philipp Cantor, Matematikçi
1949		Victor Fleming, ABD'li sinema yönetmeni (d. 1883)
1959		Baha Toven, Dilbilimci, 78 yaşında öldü.
1972		Tevfik Rüştü Aras, Türk siyasetçi ve diplomat d. (1883)
1981		A.J. Cronin, İskoç yazar (d. 1896)
1984		Ernest Laszlo, Macar asıllı ABD'li görüntü yönetmeni (d. 1898)
1991		Ahmet Adnan Saygun, Türk, besteci (d. 1907)
1993		Dizzy Gillespie,(John Birks Gillespie), ABD'li cazcı (d. 1917)
1993		Rudolf Nureyev, Rus balet (d. 1938)
1995		Muharrem Ergin, Türk yazar ve türkolog d. (1925)
1997		Ergün Arıkdal, metapsişik araştırmacı, yazar, Türkiye Metapsişik Tetkikler ve İlmi Araştırmalar Derneği eski başkanı (d. 1936)
2000		Don Martin, ABD'li çizgi romancı (Mad Dergisi) (d. 1931)

İlk dizel motorlu otomobil Indianapolis'den New York'a yaptığı seyahatini tamamladı.
İlk dizel motorlu otomobil Indianapolis'ten New York'a yaptığı seyahati 1930'da başarıyla tamamladı. Bu tarihten itibaren dizel binek araçlar yollara çıkmaya başladı. Dünyanın ilk seri üretim dizel binek otomobili de Mercedes-Benz 260 D oldu. Ancak o dönemlerde dizel otomobiller pek rağbet görmedi ama üreticiler yılmadı. Nitekim, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde dizel motorlar binek otomobillerde gittikçe önem kazanmaya başladı. 1950'li yıllarda düşük maliyetleri sayesinde dizel motorlu binek otomobiller, özellikle de zorlu sürüş koşullarına dayanmak zorunda kalan taksilerde gittikçe popülerlik kazandı. Şimdilerde de ekonomik ve çevre dostu olan dizel motorlu otomobiller daha fazla ilgi görüyor.

Samuel Morse, telgrafı kamuya tanıttı.
Samuel Morse, coğrafyacı ve papaz Jedidiah Morse ile Elizabeth Ann Breese Morse'un ilk çocukları olarak Massachusetts, Charlestown'da doğdu. Daha küçük bir çocukken Phillips Akademisi'ne katıldı daha sonra 14 yaşında yüksekokula başladı. Kendini sanata ve çok tanınan bir Amerikan ressam olanWashington Allston'ın öğrencisi olmaya adadı. Yale Üniversitesi'nde iken, Benjamin Silliman ve Jeremiah Day'in elektrik hakkındaki konferanslarına katıldı. Portre resimler yaparak para kazandı. Ondokuz yaşında 1810 yılında Yale Üniversitesi'nden mezun oldu.

Telgraf Çalışmaları
Morse'un mekanik araştırmalara merakı genç yaşlarında başlamıştır. 1832 senesinde yaptığı okyanus seyahatinde, Charles Thomas Jackson'un elektrikle ilgili son gelişmeleri anlatması üzerine, New York Üniversitesi'nde elektromanyetik konularında öğrendikleri konular, kafasında elektrikli telgraf fikrini doğurdu. Morse'un elektrikli telgrafı, bir elektrik devresinde bobinin bir kolu çekmesi ile rulo kağıdı üzerine izler bırakması esasına dayanıyordu. Kısa ve uzun çekmeler, kısa ve uzun izler bırakıyordu. 1835 senesinde başlayan bu çalışmalarına destek bulmak için Avrupa devletlerine başvurularda bulundu. Ancak bir netice elde edemedi. Bunun üzerine arkadaşı Chamberlain'i İstanbul'a gönderdi. Onlar ilme ve ilim adamlarına fevkalade destek veren Osmanlı ülkesinden çok ümitliydiler. Nitekim Chamberlain İstanbul'da büyük bir ilgi ve destek gördü. Fakat elindeki alet henüz pek ilkel bir vaziyetteydi. Bu sebeple aleti Viyana'da iyi bir işçilikle tekrar yapmak ve ondan sonra padişaha takdim etmek üzere geri döndü. Ancak Tuna Nehri yoluyla Viyana'ya hareket eden Chamberlain'in gemisi yolda batarak beş arkadaşı ile birlikte öldü. Böylece Osmanlı Devleti'nde telgraf kurulması için yapılmak istenen birinci teşebbüs sonuçsuz kaldı.

Morse,ilk elektrikli telgraf denemesini 1844 senesinde Washington ile Baltimore arasına 65 kilometrelik bir hat çekimiyle yaptı. Osmanlı Devleti ilk defa 1855 senesinde Kırım Savaşı esnasında Morse telgraf sistemini kullanmıştır.

Morse 1837'de elektrikli telgrafı icat etti. Joseph Henry, bugün Princeton Üniversitesi'nde bulunan çalışan ilk prototipi yapmıştı. Henry ayrıca, Morse'un O'Reilly'ye karşı dava açmasına rağmen yayınlayamadığı bilimsel dokümanlara da sahipti. Patent denemesi sürecinde, Morse'un avukatı, Morse'un kendi el yazısıyla yazılmış olan bilimsel dokümanların yakıldığını iddia etti. Joseph Henry zamanının açık kaynaklı teşebbüs sahiplerindendi ve Morse gizlilik avantajlarını elinde bulunduruyordu. 1837'de Morse cihazın patentini aldı. 1832'de, Morse elektomanyetik telgraf ve Charles T. Jackson'la yaptığı telgraf görüşmelerinde kullandığı Morse Kodları olarak bilinen sinyal alfabesi fikirlerini geliştirdi.

1835 sonbaharında, Morse hareketli kâğıt şerit üstüne kayıt yapan bir telgraf geliştirdi ve sergiledi. 1836 başlarında, Morse kayıt yapan telgrafını Dr. Leonard Gale'e sundu. Aynı yıl topladığı 1496 oyla New York belediye başkanlığı seçimlerinde başarısız oldu.

1836'da Morse çalışan ilk telgraf örneğini bitirdi. Bu telgraf tek elementli bir pil ve basit bir manyetizma kullanıyordu. Bu örnek 13 – 14 metre gibi çok kısa mesafelerde çalışıyordu. 1836 kışında Morse ilk örneğini Leonard Gale'e gösterdi. Gale, Joseph Henry'nin elektromanyetik röleler üzerine çalışmalarından haberdardı. Bu bilgilere dayanarak Gale, Morse'a birkaç gelişme tavsiyesinde bulundu ve Henry'nin bu gelişmeleri anlatan 1831 tarihli bilimsel yayınlarını okuması için teşvik etti. Bu gelişmelerle birlikte Morse ve Gale 16 kilometrelik bir alandan gelen mesajları kaydedebilecekti. Aynı yılın Eylül ayında, Alfred Vail New York Üniversitesi’nde telgrafın gösteriminde asistanlık yaptı. Vail’in babası iyi bağlantıları olan mucit, avukat, topluluk lideri ve teknoloji yatırımcısıydı. Morse’un telgraf üstündeki çalışmalarını finanse etti.

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

tarafından, telgraf yoluyla yollanmış ilk mesaj; 1844. Mesajda İngilizce "Tanrı ne yaptı ?" yazıyor.

Telgraf Alıcısı
1838’de Morse, her harfe bir nümerik kod atanmış olan telgrafik sözlüğünü, telgrafik bir şifreyle değiştirdi. Alfred Vail ilk günlerden beri tartışılan bu basit kodların asıl mucididir. Bu konudaki birçok yazıya göre Vail gerçek mucitti, buna karşın Morse ve taraftarları bunun aksini iddia etti.

Morse telgrafı, 24 Ocak’ta yüksekokullarda sergiledi. Morse elektrikli telgrafın ilk halka açık sunuşunu 8 Şubat 1838’de Philadelphia Pensilvanya’da bulunan Franklin Enstitüsü’nde bir bilim komitesinin karşısında gerçekleştirdi(İlk çalışma tarihi 6 Ocak’tır). Morse 21 Şubat’ta telgrafı başkan Martin Van Buren’e sundu. Kısa bir zaman sonra, Birleşik Devletler Ticaret Temsilcileri Komitesi başkanı F.O.J. Smith Maine, Morse’un arkadaşı oldu ve Kongrede 30,000 Amerikan Dolarını geçmeyen telgraf hattı projesini önerdi. Morse ayrıca bir su kütlesi üstünden, demiryolu altından veya iletken herhangi bir şeyden sinyal gönderebilen radyo telgrafın icadına öncülük etti.

1839’da Samuel Morse (Paris'ten) Louis Daguerre tarafından Daugerreptype Fotoğrafçılığın ilk Amerikan tanımlamasını yayınladı. Morse Amerikan "daugerreptype"lara öncülük etti. 24 Mayıs 1844’de Morse Washington D.C.’de bulunan Yüksek Mahkeme binasından Baltimore, Maryland’de bulunan asistanı Alfred Vail’e şu telgraf mesajını gönderdi; “What hath God wrought” (İncil’den alıntı, Numaralar 23:23).

1850’ler de Morse Kopenhag’a gitti ve heykeltıraşın mezarının da bulunduğu Thorvaldsen müzesini ziyaret etti. Kral VII. Frederick tarafından kabul edildi ve Thorvaldsen’in 1830’da yapmış olduğu portresini vasiyeti gereği kraliyet ailesine bağışladı. Thorvaldsen’in portresi halen Danimarka Kraliçesi II. Margaret’tedir.

Morse, 1872 yılında 80 yaşında New York 5 West 22. sokaktaki evinde öldü ve Brooklyn'de bulunan Green-Wood Mezarlığı'na gömüldü.

Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzu ile I. İnönü Muharebesi başladı.
1. İnönü Muharebesi,

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

sırasında 6 Ocak 1921'de iki koldan saldırıya geçen

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

güçleriyle İnönü mevziinde savunma halinde olan Ankara hükümeti kuvvetleri arasında gerçekleşmiş muharebelerdir.

Yunanlılar, Türk ordusunun gücü hakkında keşifte bulunarak Eskişehir’i ele geçirip, TBMM’yi dağıtmak için üs olarak kullanmak istiyordu. Bu arada Türklere karşı göstereceği başarı İtilaf devletlerinden yardım almasını kolaylaştıracaktı. Bu yolla Türk gücünü kırarak Sevr’i uygulatabileceklerdi. Üstelik; TBMM’nin Çerkez Ethem İsyanıyla uğraşıyor olması böyle bir olayı gerçekleştirmek için uygun bir ortamdı.
Yunan saldırısı İnönü mevkiinde İsmet Paşa komutasında durduruldu. Batı Cephesi’nde düzenli orduların Yunan ordularına karşı kazandığı ilk zaferdir. Bu zafer TBMM’nin iç durumunu kuvvetlendirmiş, dışarıdaki itibarını arttırmış, askere alım işlemleri hızlanmıştır. İsmet Paşa, Albaylıktan Generalliğe terfi etmiştir.
İtilaf devletlerinin hiç beklemedikleri bu yenilgi karşısında durumu görüşmek üzere Londra’da toplandılar. Sevr Antlaşmasını gözden geçirmek zorunda kaldılar. Bu zaferden sonra Çerkez Ethem İsyanı da bastırılmış ve düzenli orduya karşı yapılan bütün müdahaleler ve isyanlar bastırılmıştır.

Körler alfabesini icad eden Louis Braille, 4 Ocak 1809 tarihinde Fransa'nın Coupvray köyünde doğdu. Babası Simon-Rene Braille deriden koşum ve eyer takımları üreten bir saraç, annesi ise ev hanımıydı. 3 yaşındayken geçirdiği bir kaza sonucunda sol gözünü kaybeden Braille, sempatetik oftalmiya sebebiyle 6 yaşındayken de sağ gözünü kaybederek tamamen kör oldu.

Henüz 10 yaşındayken, Paris’te bulunan Ulusal Körler Enstitüsü’ne burs alarak girmeye hak kazandı. Aldığı burs bir kör olarak kaderini değiştirdi. O dönemde kör bir gencin kaderi sokaklarda para dilenmekti. Hayat şartlarının zor olduğu, öğrencilerin ekmek ve su dışında pek fazla yemek bulamadıkları okulda, kısa süre içerisinde org ve çello çalma konusundaki becerileri, Braille’in öğretmenlerinin gözünde yükselmesini sağladı.
Bu dönemde okulun kurucusu ve ilk müdürü olan Valentin Haüy tarafından icat edilmiş olan kabartmalı harfler yöntemiyle okumayı öğrendi. Fakat bu sistemin birçok sorunu vardı. Kitaplar oldukça pahalıydı ve kabartma yapmak için kullanılan kurşun nedeniyle çok ağır oluyordu

1821 yılında, eski Fransız Ordu Yüzbaşısı Charles Barbier tarafından, karanlıkta, ışık olmadan askeri şifrelerin çözülebilmesi için bir yazım sistemi geliştirilmişti. 12 farklı noktadan oluşan harflerle yazılan bu yazı etkili değildi ve öğrenilmesi çok zordu. Ayrıca ordu tarafından da reddedilmişti.

Braille bu sistemi değiştirdi. Sadece 6 farklı nokta, harfler için yeterliydi. Babasının kendisine hediye ettiiği kabartmalı bir ahşap zardan esinlenerek, henüz 15 yaşındayken bu yeni alfabeyi tasarlayan Braille, kısa süre içerisinde dünya çapındaki bütün görme engelli insanların umudu oldu. Daha sonra bu sistemi ilerleyen yıllarda matematik ve müziğe de uyarladı.

İlk görme engelliler kitabı olan Kelimeler, Müzik ve Basit Şarkılar Metodu, 1829 yılında yayınlandı. Hayatının geri kalanını öğretmen olarak geçiren Braille, 6 Ocak 1852 tarihinde Paris’te tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti.Braille alfabesi, 1'den 6'ya kadar belli bir düzen içinde sıralanmış kabartmalı noktaları parmaklarla üstünden geçerek okunur. Özel karakterler içeren Asya dilleri dışında hemen hemen bütün dillere uyarlanmıştır.