16.05.2020 Tarihte Bugün- 16 Mayıs;

[Ahmet Alparslan]

16.05.2020 Tarihte Bugün- 16 Mayıs;

1717		Voltaire adıyla bilinen yazar François-Marie Arouet, din ve krallık karşıtı yazılarından ötürü Bastille Hapishanesi'ne gönderildi.
1770		Versailles Sarayı'ında XVI. Louis ile Marie Antoinette evlendi.
1836		Şair, yazar Edgar Allan Poe, 13 yaşındaki kuzeni Virginia ile evlendi.
1888		Gramofonun mucidi Emile Berliner, Philadelphia'da geliştirdiği bu aletin tanıtımını yaptı.
1919		Mustafa Kemal Paşa Türk Kurtuluş Savaşı'nı başlatmak üzere İstanbul'dan Samsun'a doğru yola çıktı.
1929		Akademi Ödülleri ilk kez olarak Hollywood, Kaliforniya'da verilmeye başlandı.
1943		Varşova gettosundaki Yahudi topluluğunun Nazi işgaline karşı direnişi kırıldı. Hayatta kalanlar Treblinka toplama ve yok etme kampına gönderilmeye başladı.Alman kayıtlarına göre 56 bin kişi öldürüldü.
1952		Birleşik Krallık'ta kadınlara eşit ücret yasalaştı.
1957		IBM'in, yeni geliştirdiği bilgisayarın ağırlığı 21 tondu.
1960		Sovyet lider Nikita Khrushchev, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği toprakları üzerinde uçurulan Amerikan U-2 casus uçakları için, ABD başkanı Dwight D. Eisenhower'dan özür dilemesini istedi.
1961		Tiyatro sanatçısı Cüneyt Gökçer, Kral Lear'ı oynamak üzere Moskova'ya gitti.
1969		Sovyet uzay aracı Venera 5, Venüs gezegenine iniş yaptı.
1974		Josip Broz Tito, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti başkanlığına yeniden seçildi. Bu defa ömür boyu devlet başkanı olarak seçilmiştir.
1975		Japon dağcı Junko Tabei, Everest'in zirvesine tırmanan ilk kadın dağcı olma ünvanını kazandı.
1984		Yayımcı İlhan Erdost'un Mamak Cezaevi'nde dövülerek öldürülmesinden hükümlü astsubay Şükrü Bağ'ın 10 yıl 8 aylık mahkumiyet kararı kesinleşti.
1988		ABD Federal sağlık yetkilisi, nikotinin bağımlılık yapıcı özelliklerinin eroin ve kokaininkine çok benzediğini bildirdi.
1992		Tarihi Galata Köprüsü, köprü altındaki bir lokantada çıkan yangın sonucunda çökerek kullanılamaz hale geldi. Köprü 1875'te İngilizler tarafından 105 bin altın karşılığı yapılmıştı.
1993		Atatürkçü Düşünce Derneği resmen kuruldu.
1993		DYP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, 244 oyla Türkiye'nin dokuzuncu Cumhurbaşkanı oldu.
1996		DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekle ilgili açıklamada bulunamayacağını, devlet sırrı olduğunu söyledi.
2000		Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığı süresinin bitmesi, Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanlığı görevine başlaması.
2010		İran ile Batılı ülkeler arasında uranyum takasını öngören, Türkiye, Brezilya ve İran'ın ortak formülü üzerinde mutabakat 18 saatlik görüşmeler sonunda sağlandı. Mutabakatın sağlanması sonucu başbakan Erdoğan Tahran'a gitti.
2010		Bursaspor Turkcell Süper Ligde 4 büyüklerden sonra şampiyon olan ilk takım oldu

Tarihte Bugün Doğanlar (16 Mayıs);

1821		Pafnuty Lvovich Chebyshev, Rus matematikçi
1883		Celâl Bayar, Türk Siyasetçi
1905		Henry Fonda, ABD'li Oscar ödüllü sinema oyuncusu
1923		Merton Miller, ABD'li ekonomist, Nobel Ödülü sahibi
1950		J. Georg Bednorz, Alman fizikçi, Nobel Ödülü sahibi
1965		Vincent Regan, Galli sinema oyuncusu
1965		Mehmet Murat İldan, Çağdaş Türk romancısı ve tiyatro yazarı
1966		Janet Jackson, Amerikalı şarkıcı
1969		David Boreanaz, ABD'li oyuncu
1981		Sergei Novitski, Rus buz patenci
1981		Jim Sturgess, İngiliz oyuncu.
1986		Megan Fox, ABD'li oyuncu
1987		Can Bonomo, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı.

Tarihte Bugün Ölenler (16 Mayıs);

1703		Charles Perrault, Fransız yazar (d. 1628)
1782		Daniel Solander, İsveçli botanikçi (d. 1736)
1830		Joseph Fourier, Fransız bilimci (d. 1768)
1926		VI. Mehmet (Vahidettin), son Osmanlı Padişahı (San Remo'da) (d. 1861)
1953		Django Reinhardt, Belçikalı caz gitaristi, besteci (d. 1910)
1952		Memduh Şevket Esendal, Yazar (d. 1883)
1957		Eliot Ness, ABD'li federal ajan (d. 1903)
1984		Ercüment Behzat Lav, Türk şair, oyuncu, radyocu (d. 1903)
1984		Andy Kaufman, ABD'li komedyen, oyuncu (d. 1949)
1984		Irwin Shaw, ABD'li yazar (d. 1913)
1985		Margaret Hamilton, ABD'li sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1902)
1989		Seyyan Hanım (Seyyan Oskay), Türk tango şarkıcısı (d. 1913)
1990		Sammy Davis, Jr., ABD'li siyahi dansçı, şarkıcı, müzisyen, komedyen ve oyuncu (d. 1925)
1997		Önder Somer, Sinema oyuncusu (d. 1937)
1998		Sevim Tanürek, Türk Müziği sanatçısı (d. 1934)
2010		Ronnie James Dio, Heavy metal vokalisti (d. 1942)

Emile Berliner, 1851 Mayısında Almanya Hannover’de doğdu. Tüccar ve Musevi ailesinin geleneğine uygun bir biçimde, iyi bir tüccar olması için çıraklık yaptı. Fransa Prusya Savaşı öncesi Amerika’ya göç etti.

İlk dükkânını 1870’te babasının bir arkadaşıyla Washington’da açtı. Bir süre sonra New York’a taşındı ve şişe yıkama gibi geçici işlerde çalışarak geceleri okula gitmeye başladı. Cooper Union Institute’de fizik okudu. Daha sonra ses teknolojisi, telefon ve fonograflarla ilgilenmeye başladı. İlk icadı bir mikrofondu ve patentini Bell Telefon Şirketi’ne sattı.

1877 yılında Boston’a taşındı ve 1883’e kadar Bell için çalıştı. Bu arada, 1881’de ABD vatandaşı oldu. 1886’da ses kayıt teknolojileri konusunda çalışmaya başladı ve bir yılı içinde “gramofon” adını verdiği icadının patentini aldı. İlk gramofonlarda Edison’un icadına benzer bir silindire kayıt yapılıyordu. Berliner, 1888’de ses kaydını daha sonra plak olacak diskler üzerine yapmayı başardı.

Önceleri icadıyla sadece oyuncak şirketleri ilgileniyordu. Gramofonu ürettirecek kimse bulamayınca, ikna ettiği bir grup işadamının 25 bin dolarlık yatırımıyla, 1895 yılında Berliner Gramofon Şirketini kurdu.

Gramofon kısa sürede “tuttu”. 1897’de Londra’da, 1898’de doğduğu şehir Hannover’de ve 1899’da Kanada Montreal’de gramofon şirketleri kurdu.

Emile Berliner, aralarında helikopterin öncüsü sayılan bir uçan aracın da bulunduğu birçok farklı icat yaptı. Hatta 1920’lerde bir havacılık şirketi de kurdu.

1929 yılında, dünyayı en çok değiştiren araçlardan birinin mucidi olarak öldü.

Soğuk Savaş döneminde ABD ile Sovyeler Birliği’nin çekişmesinin kulvarlarından biri olan

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

, ilk kimin uzay aracı indireceği konusunda epey çekişmeye sebep olmuştur. ABD, uzay yarışını Sovyetler Birliği’nin Ay’a ilk uzay aracını indirmesiyle kaybetmiş gibi görünse de, devamında Venüs ve Mars’a ilk ulaşan uzay araçlarına sahip olması ile durumu daha çekişmeli hale getirmişti.

Venüs’e ilk uzayı gönderme denemesi 4 Şubat 1961 tarihinde Sovyetler Birliği tarafından yapılmıştır. Tyazhely Sputnik isimli bu uzay aracı elektronik arıza sebebiyle platformdan ayrılamamıştır. Bunun üzerine 8 gün sonrasında gerekli işlemler tamamlandıktan sonra 12 Şubat 1961 tarihinde Venera 1 ismini verdikleri uzay aracı ile tekrar bir deneme gerçekleştirmişler, bu sefer Dünya atmosferinin dışına da çıkarmalarına rağmen Dünya’dan 100 bin kilometre mesafede bilgi aktarımı kopmuştur.

Venüs’e gönderilen ilk uzay aracı: Venera 1

ABD cephesi buna karşılık olarak yaklaşık bir yıl sonrasında ilk denemesini 22 Temmuz 1962 tarihinde Mariner 1 ile gerçekleştirdi. Fakat uzay aracının kılavuz sisteminden gelen komutlara düzgün cevap vermemesinden ötürü kalkışından 5 dakika sonrasında güvenli olarak patlatılma kararı alındı. Bir başarısız denemenin ardından Mariner 2 uzay aracı ile 27 Ağustos 1962’de ilk başarılı Venüs uçuşu yapıldı. Yaklaşık 35 bin kilometre mesafeden gezegenin sıcaklığının 428 °C olduğu, atmosferinde su buharına rastlanmadığı rapor edildi. Uzay aracı ile daha fazla bilgi edinilmeye zaman kalmadan, 3 Ocak 1963 tarihinde bağlantı koptu.

Venüs’e İlk İniş
ABD’nin Venüs’e yakın uçuşu gerçekleştirmesiyle beraber, Venüs’e gönderilen uzay araçları bir süre beklemeye alındı. Çünkü artık daha önce yapılmayan bir şeyin denenmesi gerekiyordu. O da Venüs’ün yüzeyine uzay aracı indirmekti. Bu konu üzerine denemeler yapan Sovyetler Birliği, Venera 2 ve Venera 3 isimli iki uzay aracını Venüs gönderdi. Venera 2, Venüs’e 24 bin kilometreye kadar yaklaşmış. Fakat arızalanarak iletişimin kopmasıyla, tüm ümitler tek uzay aracına kalmıştı.

Venera 2-3 Uzay Araçlarının Görünümü
Sovyetler Birliği, bunu başarırsa ABD’yi uzay savaşında yenmiş olacaktı. Ve bütün başarısızlıkların ardından beklenen olay sonunda gerçekleşti. Venera 3, Venüs yüzeyine yerleşen ilk uzay aracı olmuştu. Hatta, Dünya harici bir gezegenin yüzeyine indirilen ilk uzay aracı Venera 3 olmuştu. Fakat, Venüs’ün atmosferinin yoğunluğundan dolayı uzay aracı hasar aldı ve herhangi bir bilgi geri dönüşü yaşanmadı.

Venüs’ün Atmosferi Hakkında Daha Fazla Bilgi
Venüs’e uzay aracı indirmek ile işlerin bitmeyeceğini anlayan ABD ve Sovyetler Birliği Venüs’ün zorlu atmosfer şartlarına dayanabilecek bir uzay aracı yapmak için kolları sıvadılar.


Son gönderdiği uzay aracının ardından 2 yıl geçen Sovyetler Birliği, Venera 4 ile daha farklı bir şekilde deneme kararı aldı. Venera 4, Venüs’ün atmosferine termometre ve barometre araçlarını indirecek ve kendisi yörüngedeyken bilgi toplayacaktı. Ve kısmen başarılı oldu. Venüs’ün atmosfer sıcaklığının yüzeye doğru inildikçe 40°C den 280°C ye ulaştığı, atmosfer basıncının ise dünyanın atmosfer basıncının 15-22 katı arasında olduğu ölçüldü. Ayrıca atmosferin çoğunluğunun karbondioksitten barındırdığı keşfedildi.

Venera 4 uzay aracının kapsül bölümü
ABD, Sovyetler Birliği ile aranın fazla açılmaması amacıyla basit bir plan yaparak, yüzeye inmek yerine yüzeyden 4000 kilometre yüksekliğe bir uzay aracı yerleştirerek ölçümlerde bulunmak istedi. Mariner 5 uzay aracı ile yaptığı ölçümlerde bu yükseklikteki sıcaklığın ortalama 267°C olduğu bilgisini elde etti.

Fakat Venüs’ün atmosferi hakkında günümüzdeki bilgimize en yakın bilgiyi Sovyetler Birliği’nin Venera 7 isimli uzay aracı sağladı. Venera 7, Venüs yüzeyine indikten sonra 23 dakika boyunca zayıf bir şekilde sinyal verdi, yine de ölçümlerini ulaştırdı. Uzay aracına göre sıcaklık 475°C, atmosfer basıncı ise dünyanın 90 katı olarak hesaplandı.

Venüs’ün İlk Görüntüleri
Venüs’ün atmosferi ile ilgili daha fazla ilginç bilgi edinmenin zor olduğunun farkına varan iki ülke, bu sefer de Venüs’ün neye benzediğini göstermek için yarışa girdiler. Ve bundan sonraki uzay araçlarının bazılarına kamera eklediler.

Venüs’ün fotoğraflarının çekilmesi için ilk adımı Sovyetler Birliği attı. Venera 8 isimli uzay aracında soğutucu bir sistem yerleştirerek, yüzeyde kalış sürelerini 50 dakikaya kadar çıkardılar. Ve bu aşamada, yüzeyde fotoğraf çekmeye uygun ortam olup olmadığını anlamak amacıyla, ışık ölçümü yaptı. Sonuç olumluydu ve artık kameralar gönderilebilirdi.

İlk görüntü ise, NASA’nın Merkür’e ulaşmak üzere gönderdiği Mariner 10 uzay aracı tarafından çekildi. Üzerinde bulunan ultraviyole kameralar ile çekilen görüntü pek bir şey vadetmiyordu.

Venüs’ün Mariner 10 uzay aracı tarafından çekilen ultraviyole yakın geçim görüntüsüMariner 10 hızlı düşünülmüş ve amacın Venüs olmadığı bir görev ile gelen görüntü ile bir süre astronomi dünyasını oyalamış olsa da, asıl hamleyi Sovyetler Birliği 8 Haziran 1975 tarihinde, Venüs’ün yüzeyini görüntülemek amacıyla gönderdiği Venera 9 ile gerçekleştirdi. Venera 9, Venüs’ün yüzeyine iniş yaptıktan 2 gün sonra gönderdiği fotoğraf ile Dünya harici bir gezegenin yüzeyinden fotoğraf gönderen ilk uzay aracı olarak tarihe geçti.

Venera 9 uzay aracı tarafından çekilen Dünya harici bir gezegenin yüzeyinden çekilen ilk fotoğraf olma özelliğine sahip Venüs yüzey görüntüsü
Venera 9’un ardından yaşanan bir takım benzer veya başarısız denemenin ardından Venera 13 uzay aracı ile, Venüs’ün yüzeyinin ilk renkli ve panaromik fotoğrafı çekildi. Venera 13, Venüs’ün atmosfer şartlarına 127 dakika dayanabildi.

Venera 13 uzay aracı tarafından çekilen Venüs’ün yüzeyinin ilk renkli fotoğrafı (Üstteki fotoğrafın rengi Venüs’ün atmosfer etkisidir.)
Venera 13’ün ardından Venüs tamamen NASA’nın uzay araçları için inceleme bölgesi olmuştur. Ve günümüzde Venüs yüzeyi hakkında bilgilerini hala kullandığımız Magellan uzay aracı ile kapanışı yapmak en uygunu olacaktır. Çünkü 4 sene Venüs’ün yörüngesinde 100 metrelik bölümler halinde Venüs yüzeyin haritasını yüzde 98 oranında çıkarmıştır.