- 8 Kas 2019
- 311
- 79
- 28
30.06.2020 Tarihte Bugün- 30 Haziran;
Tarihte Bugün Doğanlar (30 Haziran);
Tarihte Bugün Ölenler (30 Haziran);
| 1859 | Fransız akrobat Charles Blondin, Niagara Şelalesi'ni ip üstünde geçti. | |
| 1882 | Amerika Birleşik Devletleri'nin 20. başkanı James Garfield'i öldüren Charles Guiteau asılarak idam edildi. | |
| 1905 | Albert Einstein Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği isimli makalesini yayımlayarak özel görelilik kuramını ortaya atmış oldu. | |
| 1908 | Tunguska olayı gerçekleşti. | |
| 1912 | Saskatchewan'da meydana gelen kasırga 28 kişinin ölümüne yol açtı. | |
| 1934 | Adolf Hitler'in rakipleri olan 85 üst düzey SA elemanını SS subaylarına katlettirdiği Uzun Bıçaklar Gecesi harekatı başladı. | |
| 1936 | Tüm zamanların en çok satan romanlarından Rüzgar Gibi Geçti yayımlandı. | |
| 1936 | Etiyopya İmparatoru Haile Selassie, Mussolini'nin ülkesini işgal etmesi üzerine Milletler Cemiyeti'nde bir konuşma yaparak yardım talebinde bulundu. | |
| 1939 | Hatay'ın Türkiye'ye katılması oy birliğiyle onaylandı. | |
| 1921 | Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu (Himaye-i Etfal Cemiyeti), kuruldu. | |
| 1941 | II. Dünya Savaşı: Barbarossa Harekâtı - Nazi Almanyası Ukrayna'nın Lviv kentini aldı. | |
| 1953 | Chevrolet'nin Corvette modeli Flint, Michigan'daki tesislerde üretildi. | |
| 1956 | İki Amerikan yolcu uçağı, Arizona'da Grand Canyon üzerinde havada çarpıştı: 128 kişi öldü. | |
| 1960 | Belçika Kongosu, Belçika'dan bağımsızlığını kazandı. | |
| 1965 | Samsunspor kuruldu. | |
| 1969 | Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Batman'ın Kuzey Magrip bölgesinde petrol buldu. | |
| 1970 | Türkiye'de haşhaş ekimini sınırlayan kararname, Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. | |
| 1971 | Rus uzay aracı Soyuz 11 hava depolarında meydana gelen arıza sebebiyle infilâk etti. | |
| 1985 | Kaçırıldıktan sonra Beyrut'ta 17 gün tutulan yolcu uçağındaki 39 Amerikalı rehine serbest bırakıldı. | |
| 1990 | Doğu Almanya ve Batı Almanya ekonomilerini birleştirme kararı aldı. | |
| 1997 | Birleşik Krallık, Hong Kong'un idaresini Çin Halk Cumhuriyeti'ne bıraktı. | |
| 1997 | J. K. Rowling'in kaleme aldığı Harry Potter serisinin ilk kitabı basıldı. | |
| 2002 | Brezilya, FIFA Dünya Kupası'nı kazandı. | |
| 2005 | İspanya'da eşcinsel evlilik yasallaştı. |
Tarihte Bugün Doğanlar (30 Haziran);
| 1789 | Horace Vernet, Ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1863) | |
| 1906 | Anthony Mann, ABD'li sinema yönetmeni ve oyuncu (ö. 1967) | |
| 1903 | Dhuru Alhdimiri,Hint zoolog | |
| 1911 | Czesław Miłosz, Polonyalı şair ve deneme yazarı (ö. 2004) | |
| 1917 | Susan Hayward, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1975) | |
| 1928 | Orhan Boran, Türk radyo ve televizyon sunucusu ve aktör. | |
| 1942 | Şener Kökkaya, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, sahne amiri, yönetmen | |
| 1942 | Robert Ballard, denizbilimci | |
| 1959 | Vincent D'Onofrio, oyuncu | |
| 1963 | Yngwie J. Malmsteen, İsveçli gitarist | |
| 1966 | Mike Tyson, ABD'li boksör | |
| 1969 | Uta Rohländer, Alman atlet | |
| 1973 | Devrim Saltoğlu, Türk oyuncu | |
| 1973 | Şevket Çoruh, Türk oyuncu | |
| 1973 | Ümit Davala, Türk futbolcu | |
| 1974 | Orhan Baltacı; Doğuş adıyla tanınan Türk müzisyen. | |
| 1975 | Ralf Schumacher, Alman Formula 1 pilotu. | |
| 1980 | Nourdin Boukhari, Fas ve Hollanda vatandaşı futbolcu. | |
| 1982 | Büşra Pekin, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu. | |
| 1983 | Katarzyna Skowrońska, Polonyalı voleybolcu | |
| 1983 | Ebru Polat, Türk pop sanatçısı | |
| 1985 | Michael Phelps, Birleşik Amerikalı yüzücü | |
| 1985 | Cody Rhodes,ABD'li güreşci |
Tarihte Bugün Ölenler (30 Haziran);
| 350 | Nepotianus, Romalı isyancı | |
| 1579 | Sokullu Mehmet Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1505) | |
| 1649 | Simon Vouet, Fransız ressam ve dekoratör (d. 1590) | |
| 1946 | Nikolay Morozov, Rus bilim adamı ve Yeni Kronoloji'nin kurucusu (d. 1854) | |
| 1948 | Prens Sabahattin, siyasetçi ve düşünür (d.1877) | |
| 1966 | Giuseppe Farina, İtalyan otomobil yarışçısı (d. 1906) | |
| 1967 | Yavuz Abadan, Türk hukukçu (d. 1905) | |
| 1971 | Viktor Patsayev, Soyuz uzay aracının kozmonotlarından biri. (d. 1933) | |
| 1971 | Georgi Dobrovolski,Soyuz uzay aracının kozmonotlarından biri. (d. 1928) | |
| 1971 | Vladislav Volkov,Soyuz uzay aracının kozmonotlarından biri. (d. 1935) | |
| 1995 | Georgi Beregovoi, Sovyet kozmonot (d. 1921) | |
| 2001 | Chet Atkins, ABD'li gitarist ve müzik yapımcısı (d. 1924) | |
| 2007 | Ingmar Bergman, İsveçli film yönetmeni (d. 1918) | |
| 2007 | Michelangelo Antonioni, İtalyan film yönetmeni (d. 1912) | |
| 2011 | Vasfi Uçaroğlu, Türk baterist, orkestra şefi. |
Hatay'ın yeniden Türkiye'ye katılma süreci 5 Temmuz 1938’de başladı. Hatay Millet Meclisi, 29 Haziran 1939'da oy birliği ile Türkiye'ye katılma kararı aldı. 23 Temmuz 1939'da Pazar günü saat 11.40'ta yapılan Anavatana katılış töreninde, Antakya'da kışladan Fransız bayrağı indirilerek Türk Bayrağı çekildi. Böylece, Türkiye'nin 67'nci Vilayeti kurulmuş oldu.
Hatay, I. Dünya Savaşı sonrasının çözümlenemeyen sorunlarından biriydi. 1516 yılında Osmanlı egemenliğine giren Hatay, stratejik anlamda oldukça önemliydi. Savaştan sonra hakimiyet, Türklerin elinden çıktı. Ancak Türkiye, Hatay'ı anavatana katmak için büyük çaba gösterdi. Üstelik Hatay savaşla değil, tamamen diplomatik başarı ile yeniden topraklarımıza katıldı.
Hatay, Osmanlı Devleti ve İtilaf kuvvetleri arasında 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Fransızlar tarafından işgal edildi. 20 Ekim 1921'de Türkiye'nin Fransa ile imzaladığı Ankara Anlaşması'yla da Hatay, Fransa yönetiminde, Suriye sınırları içinde kaldı. Ancak bu anlaşmada yer alan hükümlere göre, büyük çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hatay'da özerk bir yönetim kurulacaktı. Türklere milli kültürlerinin korunmasında her türlü kolaylık sağlanacak ve Türkçe resmi dil olarak kullanılacaktı. Bunun üzerine Fransa, Hatay ve çevresini “Kuzey Suriye Hükümeti” adı altında Milletler Cemiyeti'ne tescil ettirdi. Hatay, özerk bir yönetim olarak uluslararası alanda kabul gördü.
Fransa'nın 1935'de Suriye ve Lübnan üzerindeki mandasını kaldırmasıyla birlikte bölgede dengeler değişti. Fransa, 9 Kasım 1936'da bölgedeki tüm haklarını Suriye'ye devretti. Ancak bu durum Türkiye'yi memnun etmedi. Türkiye, Ankara Anlaşması'nın ihlal edildiğini ifade etti. Sorun çözülemeyince konu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü.
Atatürk'ün Hatay kararlılığı
Fransa'nın Milletler Cemiyeti tarafından alınan bu kararı uygulamadaki isteksiz tavrı, Türkiye'nin önemli bir hamle yapmasına yol açtı. Türk askeri, Hatay sınırına yığıldı. Ortaya çıkan bu yeni durum Fransa'nın olaya daha ılımlı yaklaşmasına sebep oldu. Bunda Atatürk'ün rolü çok büyüktü. Hatay sorununu çözmeye kararlı olan Atatürk, hastalığının ilerlemesine aldırmadan Mersin ve Adana'ya gitti. Türk askerinin resmigeçit törenlerini yerinde izledi. Amacı, Suriye ve Fransa'ya gözdağı vermekti.
Atatürk'ün bu hamlesi çok geçmeden işe yaradı. Fransa, Hatay'a kendi valisi yerine bir Türk vali atayarak iyi niyet gösterisi yaptı. Sonraki aşamada Türkiye ile Fransa tekrar masaya oturdu. Yapılan anlaşma neticesinde Hatay'ın toprak bütünlüğü ve siyasi statüsünün ortak şekilde korunmasına karar verildi. Böylece 5 Temmuz 1938'de Türk askeri Hatay'a girdi. Bu, tarihi bir dönüm noktası demekti.
Kurmay Albay Şükrü Kanatlı komutasındaki Türk tugayı sabah saatlerinde Payas'tan ve Hassa'dan sınırı geçerek Hatay'a ulaştı. Yıllar sonra Türk ordusunun Hatay'a ayak bastığı haberi halkı sokaklara döktü. Şehrin girişinde yaklaşık 100 bin kişilik kalabalık, orduyu bekliyordu. Türk tugayı, “Yaşasın Türk askeri, yaşasın Atatürk” nidaları altında şehre girdi.
Hatay Cumhuriyeti kuruldu
Çok geçmeden bir sonraki aşamaya geçildi. 24 Ağustos 1938'de seçime gidildi. Seçimle oluşturulan meclis 2 Eylül 1938'de açıldı ve “Hatay Cumhuriyeti” ilan edildi. Hatay'ın ilk ve aynı zamanda son cumhurbaşkanı olarak Tayfur Sökmen seçildi.
Meclis, Antakya'yı başkent yaptı. Antakya, İskenderun ve Kırıkhan'dan oluşan Hatay'a, Reyhanlı ve Yayladağı da eklendi. İstiklal Marşı, milli marş olarak kabul edildi. Hatay'ın bayrağı ise, Atatürk'ün şeklini belirlediği Türk bayrağına benzeyen ama yıldızının içi kırmızı bir bayraktı.
Bir yıl sonra Avrupa'da Nazi tehdidi baş göstermeye başladı. Bu, beklenen fırsattı… Avrupa'da yaşanan gelişmeler üzerine Fransa, askerlerini Hatay'dan çekme kararı aldı. Hemen ardından Hatay Millet Meclisi, tarihi kararını vermek üzere toplandı. 29 Haziran 1939'da oybirliğiyle Hatay'ın, Türkiye'ye katılması kararlaştırıldı.
Çocuk Esirgeme Kurumu (2011’den itibaren Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü), Türkiye'de yoksul ve korunmaya muhtaç çocuklara ve ailelere bakım, eğitim, sağlık, kültür hizmetlerini sistemli bir biçimde sunmak için oluşturulmuş bir kurumdur. 1917’de İstanbul’da kurulan “Himaye-i Etfal” adlı ulusal dernek ile aynı nitelikte bir dernek olarak 30 Haziran 1921'de Ankara’da kurulan Himaye-i Etfal Cemiyeti (HEC), 1981 yılında dernek statüsünden çıkarak "devlet kurumu" haline gelmiştir.
İstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'nde, Tuna Valiliği dönemindeBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.tarafından kurulan ıslahhaneler,Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.döneminde kurulan "Darüleytamlar" gibi kuruluşlar şehit çocuklarına bakma görevini üstlenmişti. Bu kurumların yetersiz kaldığının görülmesi üzerine "Himaye-i Etfal Cemiyeti" ilk olarakBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'de 1908 yılında kurulmuş veBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'na kadar çalışmalarını yürütmüştü.
Bugüne kadar gelen asıl yapılanma, 1917’de gerçekleşti. Cemiyet, 1917 yılında ulusal düzeyde kuruldu veBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.merkez oldu 6 Mart 1917’de İstanbul’da Galatasaray Yurdu’nda toplanan cemiyet 20 kişilik bir merkez heyeti kurdu.Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.nedeniyle cephede savaşanların çocukları ile kaybedilen topraklardan Anadolu’ya göç eden ailelerin kimsesiz ve yoksul kalan çocuklarına bakmak amacıyla İstanbulBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.’da 100 kapasiteli çocuk misafirhanesi açarak işe başladı. 17 Ocak 1921 tarihli bir padişah iradesi ile kamu yararına çalışan bir cemiyet olarak kabul edildi.
İstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti çalışmalarını yürütürken, derneğin kurucularından bir kısmı Millî Mücadele'ye katılmak üzereBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'ya gidince TBMM hükümetinin kurulduğu ve yeni devletin inşa edildiği dönemde Ankara'da yeni bir Himaye-i Etfal Cemiyeti kuruldu. Yeni cemiyetin kurulması, özellikleBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.sırasında öksüz ve yetim kalan çocukların korunması, yetiştirilmesi amacıyla Millet Meclisi’nin bazı üyelerinin girişimiyle gerçekleşti. Kurtuluş Savaşı boyunca "İstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti" ve "Ankara Himaye-i Etfal Cemiyeti" olmak üzere iki yarı dernek varlığını sürdürdü. Son kurulunu 1923 yılında yapan İstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti, tekrar genel kurul yapmayarak Kurtuluş Savaşı sonuçlandıktan sonra tarihe karıştı.
Ankara Himaye-i Etfal Cemiyeti
Ankara Himaye-i Etfal Cemiyeti, 30 Haziran 1921'de Ankara'da,Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'nin bir odasında kurulmuştu. Kurucular şu kişilerdir:
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Kozan Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(İstanbul Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Bolu Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Saruhan Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Saruhan Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Beyazıt Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.,Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Büyük Millet Meclisi İkinci Başkanı),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Edirne Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Balıkesir Kuvay-ı Miliyet Hareketi Heyet-i Merkeziye Azasından),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Eskişehir Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(İzmir Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Erzurumlu Tüccar),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Sinop Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Edirne Mebusu), Hüseyin Ragıp Bey (Matbuat Umum Müdürü),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Aydın Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Eskişehir Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Canik Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(İzmir Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Bilecik Mebusu),Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Niğde Mebusu).
Cemiyet kuruluşundan hemen sonra TBMM BaşkanıBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'in desteğini aldı. Ankara HEC'nin kurulup güçlenmesi üzerine İstanbul HEC'nin çalışmalarına 1923’te son verildi.
Kurum, 1924'te pastörize süt dağıtımı, 1927'de anne ve çocukların ücretsiz yararlanabileceği "Sıhhi Banyolar"ın hizmete girmesi, 1928'de çocuk bahçelerinin açılması, 1929'da diş muayeneleri ve tedavilerinin başlaması, "Çocuk Bakıcı Okulu"'nun açılması gibi sosyal hizmet alanındaki pek çok ilki gerçekleştirdi ve döneminin en büyük sivil toplum örgütü haline geldi. Bu örgüt, tıpkıBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.(Kızılay) gibi devlet bütçesinden kanunla ayrılmış paya sahip bir kurumdu.
Kamu Yararına Çalışan Dernek Statüsü
1935 yılında dilde sadeleşme hareketlerinin ardından adı “Çocuk Esirgeme Kurumu” olarak değişenBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.kurum, 1937 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile kamu yararına çalışan dernek kabul edildi.
1960 Darbesinden Sonra
1961'de çıkan bir kanun üzerine kısa bir süre için kurumun idare heyetiBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.’nca atanarak faaliyetlerini sürdürdü; Devlet Başkanı OrgeneralBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol., kurumun fahri başkanı kabul edildi.
1980 Darbesinden Sonra
1980'de büyük bir ekonomik sıkıntı içine düşen kurum, askeri darbeden sonra kapanış sürecine girdi. 5 Mayıs 1981'de Resmi gazetede yayınlanan kararla dernek feshedildi, görevleriBu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.'na devredildi. 27 Mayıs 1983'te resmi gazetede yayınlanan 'Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu ile Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu tarihe karıştı, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nın yönetiminde, kamu tüzel kişiliği olan katma bütçeli bir kurum haline geldi.
1991'de çıkartılan Kanun hükmünde kararname ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Başbakanlığa bağlanmıştır. 3 Haziran 2011 tarihli ve 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın kurulmasından sonra faaliyetleri sonlandırılarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına devredilmiştir.
