İmalat Ve İmalat Yöntemleri

Emrah Burulday

Emrah Burulday

Administrator
Yönetici
Katılım
3 Ağu 2019
Mesajlar
429
Tepkime puanı
141
Puanları
43
İmalat Ve İmalat Yöntemleri;

Öncelikle imalat kelimesinin dil bilgisi açısından inceleyelim, kökeni latincedir. Birçoğumuzun bildiği ”
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
” bu kelimenin İngilizce karşılığıdır. Latince ” Manus ” ve ” Factus ” kelimelerinin birleşmesinden elde edilmiştir. Manus, el, factus ise yapım anlamına gelir. Bu kelimeler birlikte kullanıldığında ise el yapımı anlamı çıkar.

Manufacturing kelimesi uzun bir geçmişe dayalıdır ve bundan bir kaç yüz yıl önce bu zamanlarda olduğu gibi makinelerin hakim olduğu bir imalat sistemi yoktu. O dönemde el işçiliği önemliydi. İşte bu nedenle manufacturing aslında el işçiliği anlamına gelmektedir.

Özetlersek, imalat günümüzde şu şekilde tanımlanır. Herhangi bir parçanın başlangıç halinden alınarak boyutsal, parça geometrisi veya yüzeysel olarak işlenmesi, fiziksel ya da kimyasal işlemler uygulanması, bir takım makine gücü veya insan gücü ile montaj yapılması ya da ürüne ilave bir katma değer sağlanması işlemlerinin tamamına denilmektedir. Yani bir ürüne bir takım işlemler yaparak onu kullanım amacına uygun bir hale sokmaktır. Buna da değer katmak denilir.
----
İngilizce ”manufacturing” anlamında olan imalat, bir ham maddeyi veya yarı mamülü işleyerek bir sanayi ürünü veya bir mal üretme işlemlerinin bütününe denir.
İmalat teknolojisinin temel amacı tasarlanan ürünlerin en düşük maliyetle, en iyi kalitede ve en verimli yöntemle elde edilmesidir.
İmalat yöntemlerinin temel prensibi ise ham maddeye ya da yarı mamüle şekil vermektedir. ------
Bizim içerisinde bulunduğumuz sektörden örnek verecek olursak, yüksek fırından elde edilen
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
,
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
haline getirildiğinde bir katma değer kazandırılmış olunur. Buna da “İmalat” denilir.

İmalat prosesleri listesine ulaşmak için
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
inceleyebilirsiniz.

İMALAT SANAYİSİ
İmalat sektörü bir ülkenin kalkınabilmesi için temel kaynakları oluşturur. Dünya üzerindeki bütün firmalar bir katma değer sağlayarak gelişir ve kar ederler. Gelişen Dünya düzenine ayak uyduramayan yani bir şey imal edemeyen firmalar da kaybolup giderler. İmalat sanayi denildiğinde temelde 3 ana gruptan bahsetmek gerekir. Bunlar sırası ile;

  • Temel Sanayi Kuruluşları
  • İkinci Sanayi Kuruluşları
  • Üçüncü Sanayi Kuruluşları
olarak sınıflandırılırlar.

İlk olarak temel sanayiden bahsedelim. Bu sanayi tipi en temel imalatı yapan firmaları bünyesinde barındırır. Maden, petrol, tarım gibi alanlarda faaliyet gösteren firmalar temel sanayi tipi firmalara en iyi örneklerdir. Bu firmaların yapmış olduğu imalat, ikinci sanayi kuruluşları için bir “ Girdi ” sağlamaktadır.

Örnek verecek olursak, madencilik işi ile ilgilenen bir firma demir madeni çıkarır. Çıkarılan demir madenini gerekli bir takım işlemler ile safsızlıklarından ayırarak çelik üretimi için hazırlar. Tam burada ikincil sanayi kuruluşları devreye girer. İkincil sanayi kuruluşları imal edilen demiri ( Pik ), gerekli işlemlerden geçirerek çelik haline getirir. Yine ikincil sanayi kuruluşları içerisine bu çeliği işleyen firmaları da katabiliriz.

Örnek olarak, imal edilen çelik levhadan boru üreten bir firma da aynı şekilde ikincil sanayi kuruluşları grubuna girmektedir. Ya da çelik hammaddesini kullanarak bir makine yapılması da aynı şekilde ikinci tip sanayi kuruluşları alanına girer.

Son olarak üçüncü sanayi tipi kuruluşlar bulunmaktadır. Bunlar bizim alanımıza girmeyen firmalardır. Yani hizmet sektörleri. Örnek verecek olursak,

  • İletişim
  • Gıda
  • Sağlık
  • Eğitim vb.
sektörlerde faaliyet gösteren firmalar bu gruba girmektedir.

ÜRÜN ÇEŞİTLİLİĞİ KAVRAMI NEDİR ?


İmalat sanayinde genel bir kural bulunmaktadır.
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
yapan bir fabrika, ne kadar çok çeşitli ürün imalatı yapıyor ise, üretim miktarı da o derece düşük olacaktır. Ancak; üretilen ürün çeşidi azalır ise bu sefer de imalat yapılan ürünün adedi artacaktır.

Yani basitten karmaşığa doğru gidildikçe üretim adetleri de düşecektir. Bu fabrikalarda genel geçer bir kural olarak karşımıza çıkar. Otomotiv sektöründen örnek verelim;

Bir otomobil markası sadece tek modelinin imalatını yaptığı bir fabrika kursun. Bu fabrikada imalat yaptığı tek modelin farklı varyasyonlarını ( baz modelden full modele doğru ) üretimini yapabilir. Temelde üretilen otomobil aynıdır ve özel müşteri taleplerine göre aynı araçlara farklı küçük dokunuşlar yapılır. ( Dijital klima ya da daha işlevsel multimedya ekranı vb. ) Üretilen her bir araç arasında yumuşak geçişli bir ürün farklılığı bulunmaktadır. Yani temelde aynı araçtır. Bu nedenle fabrikadaki üretim adedi fazladır.

Ancak; birbirlerinden çok daha farklı modellerin üretiminin yapıldığı fabrikaları düşünürsek, burada adet doğal olarak düşecektir. Bir kamyon ile bir otomobil arasındaki fark sert geçişli ürün farklılığı olarak yorumlanmalıdır.


İMALAT VE KAPASİTE KAVRAMLARININ İRDELENMESİ
Fabrikalar, imalat yaptıkları ürün gruplarına göre özelleşmişlerdir. İmalatını yaptıkları ürünlerin, önceki bütün proseslerinin aynı fabrikada yapılması kesinlikle beklenemez. Bu Dünya’nın neresine giderseniz gidin değişmez. Çünkü her bir fabrikanın belirli bir ”
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
“ problemi mevcuttur.

Kapasite temelde 3 ana grupta incelenmelidir. Bunlar üretimin adedi, üretilecek parçanın fiziki şartları ve kullanılacak teknolojik kapasitelerdir.

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

Robot ile İmalat
Konuyu biraz daha açar isek, ilk olarak teknolojik kapasitelerin ne olduğundan bahsedelim. Bu konu, bir fabrikada uygulanan proseslerin toplam sayısı olarak düşünülebilir. Yani, bir atölye sadece talaşlı imalat yapıyor olabilir ya da çelikhaneden alınan bir kütüğün haddelenmesi işlemini de yapabilir. Ancak; sadece talaşlı şekillendirme yapan ya da çelik sacları presleyen bir firmadan, aynı zamanda otomobil üretmesi beklenemez. Zaten başarılı da olamaz…

İşte teknolojik kapasite dediğimiz husus, tam da budur. Bir fabrika belirli proseslerde uzmanlaşmış ve yatırımını yapmıştır. İmalat sektöründe, özellikle otomobil sanayinde bunun en iyi örneklerini görmekteyiz. Bir otomobil fabrikası, bir araçta kullanılan neredeyse bütün parçaları ” Yan Sanayi ” olarak adlandırılan tedarikçilerinden toplar. Toplanan bütün parçalar, araçların montaj hatlarında birleştirilir. Yani bir otomobil imalat fabrikası, aracın plastik parçalarını enjeksiyon ile sıfırdan imal etmek ile uğraşmaz. Bunu, plastik enjeksiyon işini en iyi yapan firmalara verir. Yani o konuda ” Teknolojik “ kapasitesini bilir.

FİZİKSEL İMALAT KAPASİTESİ
Bir fabrika tasarlanırken, imalat yapılacağı ürünler düşünülerek tasarlanır. Büyük ebatlı parçaların üretimi yapılacak ise, kullanılacak ekipmanlar, makineler, taşıma-kaldırma ekipmanlar vb. buna göre seçilir. Fabrikanın kurulacağı alan da yine üretilen ürünün ” Fiziksel Boyut ” larına göre seçilir. Örnek olarak küçük bir elektrik devresi üretimi için ayrı kapasite ve güçte makineler, uçak motoru imalatı yapan bir fabrika için bambaşka güçte ve kapasitede makineler gerekmektedir. Bu nedenle imalat planlaması, üretilen ürünün fiziksel özellikleri ve hacmine göre yapılır.

ÜRÜN ADET KAPASİTESİ
Bir fabrikanın imalat kapasitesini belirleyen son faktör ise üretim adedidir. Üretim adedi, bir üretim tesisinin belirli bir periyotta imalatını yapabildiği ürün sayısıdır. Bir fabrikanın üretim kapasitesi belirli faktörlere bağlı olup, farklı girdiler ile hesaplanır.

Kullanılan hammadde miktarı, vardiya sayısı, işçi sayısı, çalışılan saat gibi veriler kapasite hesabında kullanılmaktadır. Bütün bu sayısal verilerden ayrı olarak, bir de üretimin yapıldığı alanın, maksimum adette imalat yapılmasına ne kadar uygun olduğu da hesaba katılmalıdır. Yani; çok hızlı çalışan makinelerin olduğu bir fabrikada stok ve sevkiyat alanı yeterli büyüklükte değil ise, verim düşer. Bu da kapasiteyi mecburi olarak düşürmektedir. Yani bir fabrikanın imalat kapasitesinden bahsederken, sadece üretebileceği maksimum adetten bahsetmek yanlış olur. Bunu destekleyen yan faktörlerin de iyi hesaplanması zaruridir.

İMALAT SEKTÖRÜNDE KULLANILAN TEMEL MALZEMELER
Bu başlığa kadar imalatın ne olduğu ve nelere dikkat edilmesi gerektiği yüzeysel olarak açıklanmıştır. Bu başlıkta ise, Dünya’da genel olarak üretimi yapılan ürünlerde ne gibi
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
kullanılıyor onlardan bahsedeceğiz.

Sitede bulunan bir çok makalede görebileceğiniz gibi, temel olarak 4 çeşit mühendislik malzemesi bulunmaktadır. Bunlar sırası ile;

Bu temel 4 gruptan kısa kısa bahsedecek olursak; metaller genel olarak 2’ye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki kullanım alanı Dünya’da en çok bulunan demir alaşımları, diğeri ise demir dışı alaşımlardır.

Demir alaşımları, isminden de anlaşılacağı gibi temel alaşım elementi demir olup, çelik ve dökme demir imalatları örnek olarak verilebilir. Binlerce farklı çelik tipi bulunmakla birlikte, bunlar imalat sektörünün temelini oluştururlar. Çünkü günümüzde halen en çok kullanılan metal alaşımları çeliklerdir. Çelik, dökme demire göre daha düşük karbon ihtiva eder. İçerisine çeşitli
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
eklenerek kullanım alanlarına uygun bileşimlere, fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olurlar.


Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
ise, çeliğe göre yüksek
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
içermektedir. Dolayısı ile daha sert ancak; daha kırılgan bir yapıda bulunur. Genellikle içerisinde %2-%4 arasında karbon elementi bulunmaktadır. Silisyum ve diğer elementler de bir miktar döküm alaşımının içerisine eklenmektedir. Genel kullanım alanları, geleneksel fren diskleri,
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
blokları, rögar kapakları, diferansiyel, dişli kutusu, silindirler, valf ve pompa vb. yerlerdir. Bu malzeme grubunun aşınma dayanımları ve sertlikleri yüksek ancak; üretim maliyetleri düşüktür.

Demir dışı metallere örnek olarak da
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
,
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
,
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
gibi metaller örnek olarak verilebilmektedir.

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

Kaynaklı İmalat
SERAMİK MALZEMELERİN İMALAT SANAYİNDE KULLANIMI
Seramik malzemelerin imalat sanayinde kullanımı çok eski yıllara dayansa da, mühendislik malzemeleri olarak kullanımı teknolojideki gelişmelere paralel olarak artmıştır. Bu malzemelerin en belirgin özellikleri ;

  • Yüksek kırılganlık
  • Yüksek sıcaklıklara üstün dayanım
  • Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
    dayanımı
  • Yalıtkanlık
  • Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
    Dayanımı
  • Yüksek kimyasal dayanım
  • Basma mukavemetinin yüksek olması
Son yıllarda özellikle metaller ile birlikte kullanımı yaygınlaşmıştır. Kompozit malzeme imalatında seramik kullanımı artmaktadır. İmalat sektöründe kullanımı aşağıda listelendiği gibidir ;

  • Kesici takımlar (
    Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
    , elmas vb.)
  • Elektrik – Elektronik malzemelerin imalatı ( Yalıtkanlık özellikleri nedeniyle kullanılır. )
  • Nükleer Enerji
  • Havacılık ve Uzay Sektörü
POLİMER MALZEMELER
Polimer malzemeler doğada doğal hali ile bulunmazlar. İnsanlar tarafından yapay olarak geliştirilmişlerdir. Gelişen imalat teknolojileri sayesinde yıllar içerisinde üretimi ve kullanımı artmaktadır. Yapılan araştırmalar neticesinde, metallerin kullanımı yıllar içerisinde azalmakta ve yerini kompozit, seramik ve polimer malzeme gruplarına bırakmaktadır. Polimer malzemelerin imalat sektörlerinde kullanım alanları aşağıda listelendiği şekildedir ;

  • Otomobil parçaları
  • Bilgisayar, tablet ve mobil telefonlar
  • Elektrikli cihazların bazı parçaları
  • Tesisatlarda kullanılan borular
  • Gıda sektöründe kullanılan kaplar
  • Giyim sektörü
  • Ev eşyaları vb.
Polimer malzemelerin kullanımının artmasındaki en temel etken, laboratuvar ortamlarında geliştirilmesi ile, istenilen özelliklerin elde edilmesi olarak verilebilir. Özellikle termoplastik malzemeler, tekrar tekrar eritilip kullanılabilmektedir. Yani geri dönüşüm sağlanarak tekrar imalat sektöründe başka parçaların imalatında rahatlıkla kullanılabilir.

Bu malzemelerin en belirgin dezavantajı yüksek sıcaklık uygulamalarında metal ya da seramikler gibi kullanılamamasıdır. Çünkü ergime sıcaklıkları düşüktür.

KOMPOZİT MALZEMELER
Kompozit malzemeler, insanoğlunun yeni yeni kullanmaya başladığı, ilerleyen yıllarda imalat sektöründe kullanımının muazzam artacağı tahmin edilen bir malzeme grubudur. Genellikle iki ya da daha fazla malzemenin belirli kurallar çerçevesinde birleştirilerek, birleştirilen malzemelerin iyi özelliklerinin alındığı bir malzeme grubudur kompozitler.

Kompozit malzemelerin imalat sektöründe kullanımının artmasının başlıca nedenleri aşağıdaki gibidir ;

  • Düşük ağırlık
  • Korozyon dayanımı
  • Aynı hacimde, çeliklere göre yaklaşık 10 kat yüksek dayanım. ( Çekme dayanımı )
  • İletkenlik özellikleri
  • Yüksek sıcaklıklarda özelliklerini bozmadan kullanılabilmeleri.
İmalat sektöründe kullanıldığı alanlar başlıca; karbon fiberden üretilen otomobil parçaları, teknelerin ana gövdeleri, askeri uygulamalar, havacılık ve uzay araçlarının kullanımı, inşaat sektöründe cephe kaplamaları, gıda sektörü ( depolama tankları vb. )

TEMEL İMALAT YÖNTEMLERİ
Dünya üzerindeki tüm imalat yöntemleri düşünüldüğünde ortaya bir çok yöntem çıkmaktadır. Çünkü bir ana başlık altında onlarca alt başlık bulunmaktadır. Bu yöntemler de gün geçtikçe artmaktadır. Biz bu başlık altında temel yöntemleri sıralayacağız.

Genişletmek için tıkla ...


Rar Şifresi:
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

İndirme Linki:
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
 
Cevap yazmak için giriş yap yada kayıt ol.
Geri
Üst