İsleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açısı ile Bakılması

Emrah Burulday

Administrator
Yönetici
3 Ağu 2019
429
141
43
CNC’nin Temelleri (Temel Kavramlar #1)
Makinanin Taninmasi (Temel Kavramlar #2)
CNC Hareket Tiplerinin Anlasilmasi
Kompansazyon (Telafi) tipleri
Program Formatinin Önemi
CNC Programlama Metodlari
Makinaya Operatör Bakis Açisi ile Bakilmasi
Makina Operasyon Modlari
Temel Operasyon Sirasi
CNC Isleme Merkezi Programlarinin Genel Yapisi
Programlamanin Temel Kavramlari
Programlamanin Ana Hatlari
Pozisyon Komutlari
HAZIRLIK FONKSIYONU (G KODLARI)
INTERPOLASYON FONKSIYONLARI
Ilerleme Fonksiyonlari
Koordinat Sistemi Belirtme Fonksiyonlari
Ek (Yardimci) Fonksiyonlar
Is Mili Fonksiyonlari (S kodlari)
Takim Fonksiyonlari (T Kodlari)
Program Konfigürasyonu
PROGRAMLAMAYI BASITLESTIREN FONKSIYONLAR
Kompanzasyon Fonksiyonlari
Programlamada Diger Fonksiyonlar
15.6 Polar Koordinatlar ve Polar koordinatlar ile programlama
CNC TORNA TEZGAHININ GENEL YAPISI
IS PARÇASINDA ISLENECEK NOKTALARIN CNC
TORNA TEZGAHI YAPISINA UYGUN OLARAK
BELIRTILMESI
PROGRAMIN GENEL YAPISI
..............................


Makinaya Operatör Bakis Açisi ile Bakilmasi
Bu noktaya kadar, CNC takim tezgahlari hakkinda sadece programci bakis açisi ile bakildigindaki özellikler
konusunda bahsettik. Simdi ise makinanin operatör bakis açisi ile bakildiginda ne gibi özelliklere sahip
oldugu konusu üzerinde duracagiz. Operatör kuskusuz, tezgahin temel bilesenlerini, eksen hareket
dogrultularini ve takim tezgahinda bulunan tüm buton ve anahtarlarin fonksiyonlarini bilmek zorundadir.
Hatirda tutulmasi gerekir ki, bu kisimda sadece yaygin tezgah fonksiyonlari hakkinda bilgi sahibi olmayi
hedeflemekteyiz. Takim tezgahinda bulunan buton ve anahtarlar hakkinda daha fazla spesifik bilgiler,
takim tezgahi kullanim kilavuzlarindan elde edilebilir.
CNC tezgahta çalisacak olan operatörden beklentiler firmadan firmaya degismektedir. Bu genel ifadeyi
içine almayan ekstra durumlar mevcutsa da, büyük imalat atelyeleri imalat ortami ile ilgili olan isleri
dagitma egilimindedirler. Bir kisi takimlandirma isi ile ugrasir. Digeri CNC tezgaha is parçasini baglamak
için gerekli olan baglama aparatlari ile ugrasir. Diger kisi ise programi yazip bunu kontrol eder. Programin
emniyetli ve dogru bir sekilde çalismasi saglandiktan sonra, is parçalarinin tezgaha baglanip sökme
islemlerini yapmak için; operatöre is aktarilir. Bu durumda, operatörün sorumlulugu sadece is parçalarinin
tezgaha baglanmasi ve islenen parçalarinin tezgahtan sökülmesi ve is parçasi boyutlarinda bir degisme
varsa, boyutlarini ölçüp gerekli telafi degerlerini vermekle sinirlidir.
Buna ragmen çok sayida personeli bünyesinde barindirmayan küçük ebatli atelyeler, CNC operatörünün
tezgahta parçayi islemek için gerekli olan tüm isleri yapacak kapasitede olmasini isterler.
Operatörün sorumlulugu arttikca, operatör için gerekli olan beceri seviyesi de artar. Herhangi bir durumda,
gerekli olandan fazlasini bilmek bir zarar vermez. Operatör kullandigi tezgah hakkinda ne kadar fazla bilgi
sahibi ise, is verimi o oranda artar ve makinada operatörden kaynaklanabilecek olan hatalar en aza
indirilir.
En Temel Iki Operatör Paneli
Egitim almak amaciyla görevlendirilmis bir operatör isleme merkezi operatör panelini ilk gördügünde, bu
bir mertebe gözünü korkutacaktir. Ögrenilmesi gerekli çok sayida buton ve anahtarlar oldugu gibi bir
yargiya kapilabilir.
Kontrol panelinin sizi yildirmasina izin vermeyin. Ilerledikce, CNC tezgah kontrol panelindeki butonlarin
ve anahtarlarin oldukca basit ve kolay ögrenilebilir oldugu anlasilacaktir. Her ne kadar bu buton ve
anahtarlarin baslangiçta ezberlenme gereksinimi hissedilse de, tezgah düzenli olarak kullanmaya
baslandiginda aslinda hiç de ezberleme islemine gerek duyulmayacagi anlasilacaktir.
Çogu CNC tezgahlarda iki farkli tipte operatör paneli vardir. Kontrol sistemi imalatcisi tarafindan dizayn
edilen ve tezgah imalatcisina temin edilen kontrol paneli, takim tezgahi imalatcisi tarafindan dizayn edilen
ve tezgaha monte edilen operatör paneli.
Her ne kadar istisnalar varsa da, kontrol paneli esas olarak gösterge ekrani vasitasiyla verileri düzenlemede
kullanilir ve personel bilgisayarda oldugu gibi klavye ve ekran olarak düsünülebilir. Operatör paneli ise,
makinanin nasil davranacagini fiziksel olarak ayarlamak amaciyla kullanilir. Kontrol paneli programlari
kaydetmede kullanilabilir. Her ne kadar programlari kaydetmede haberlesme portlari kullanilmak suretiyle
daha hizli yollar varsa da, çogu CNC kullanicilari programlari kontrol paneli vasitasiyla girmektedir.
Programlar kaydedildikten sonra, kontrol paneli kaydedilen programda degisiklik yapmak v.b. gibi islerde
kullanilabilir. Gösterge ekrani personel bilgisayarlardaki kelime-islem programlarinda ekranlarin
kullaniminda oldugu gibi yazilmakta olan programi gösterir.
Ayni sekilde takim telafileri ve fikstür telafileri de kontrol paneli kullanilmak suretiyle girilebilir ve
degisiklik yapilabilir. Operatör offset modunu seçtikten sonra, gösterge ekrani telafi sayfasinda mevcut
telafi degerlerini gösterir.
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 2/ 7
Kontrol panelinin bir baska kullanim alani, gösterge ekraninda gösterilen tüm fonksiyonlara ulasilmasini
temin etmesidir. Eksen pozisyonlari, kontrol sistemi ariza durumlari, parametreler, ve diger veriler bu
sayede gözlemlenebilir.
Buna mukabil, operatör panelinde bulunan anahtarlar ve butonlar makina fonksiyonlarini aktif hale
getirmede kullanilir. Örnegin operatör paneli eksenlerin manual olarak sabit hizda hareket verdirmek
amaciyla kullanilabilir. Istenen eksen hareketlerini yapmak için Jostik veya butonlar kullanilir. Asagi
yukari CNC takim tezgahlarinin tamami, makina panelinde tambur fonksiyonunu saglarlar ki; bu manual
tezgahlarda kullanilan el çarkinin fonksiyonlarina benzer hareketleri CNC tezgaha yaptirmada kullanilir.
Çogu takim tezgahlarinin operatör panelinde is milini manual olarak döndürmek ve durdurmak için butonlar
vardir. Bazi tezgahlarda fener mili devrini sonsuz sekilde degistirmek için sonsuz ayarli anahtar
kullanmaktadir.
Makina panelinde ayni zamanda otomatik operasyon esnasinda makinanin nasil davranacagini belirten,
konumlu ayar anahtarlari da bulunmaktadir. Single block (satir satir isleme), dry run (kuru çalisma),
optional stop (istege bagli durma) bu anahtarlardan bazilaridir.
Kontrol Panelinde Bulunan Buton ve Anahtarlar
Belirtildigi gibi, tipik bir personel bilgisayarda bulunan fonksiyonlarin büyük bir kismi ayni sekilde CNC
tezgahin kontrol panelinde de bulunur. Asagida bunlar hakkinda kisa bir bilgi verilmektedir. Sekil 1 de
Fanuc OMC kontrol sistemi standart kontrol paneli gösterilmektedir.
Tezgahi Açma Butonlari. Ani voltaj degisimlerine karsi tezgahi korumak için çogu CNC takim tezgahlari
en azindan iki farkli tezgah açma butonuna sahiptir. Bunlardan bir tanesi sadece kontrol sistemine güç veren
digeri ise sadece takim tezgahinin kendisine güç vermede kullanilan butondur. Ilk olarak kontrol paneli güç
butonuna basilmasi gerekir Bu butona basildiginda kontrol ekrani ve kontol panelini devreye girer. Takim
tezgahi gücü ise genellikle hidroligin devreye girmesi veya makina hazir lambasi vasitasiyla gösterilir.
Gösterge Ekrani Kontrol Tuslari. Bu tuslari televizyon uzaktan kumandasinda kanal seçici gibi
düsünebilirsiniz. Bunlar operatöre hangi fonksiyonu icra edecek ise bu fonksiyonla ilgili gösterge ekranini
göstermede yardimci olur.
Pozisyon Tuslari. Operatöre makina pozisyon göstergesini göstermede kullanilir. Bu modda, makina
mevcut durumda hangi konumda ise bu konuma ait olan bilgiler gösterilir.
Program Tusu. Kontrol sistemi belleginde aktif olan program gösterilir. CNC program-larinin yazilmasi,
ve CNC programinin otomatik operasyon esnasinda gösterilmesi için bu tusa basilir.
Offset (Telafi) Tusu. Takim telafilerinin, fikstür telafilerinin gösterilmesinde kullanilir. Kursor kontrol
tuslari kullanilmak suretiyle, telafi belleginde kaydedilen degerler arasinda operatör istenilen degere
rahatlikla gelebilir.
Harf Tuslari. Alfanümerik karakterlerin (harf) girilmesi amaciyla kullanilmaktadir. Bazi CNC kontrol
panelleri N, G, X v.b. gibi sadece CNC programin yazilmasi için gerekli olan tuslari ihtiva ederken,
digerlerinde komple karakter seti (A,B, C, …,Z) program yazma karakterlerinden ayri olarak
bulunmaktadir.
Numara Tuslari. Bu tuslar nümerik (sayisal) degerlerin girilmesi amaci ile kullanilmaktadir. Normal olarak
bu tuslar harf tuslarina yakin yerde bulunurlar, çogu CNC kontrollerinde elektronik hesap makinasinda
sayisal tuslarin pozisyonlandirildigi yapiya benzer sekilde konumlandirilirlar.
Input (giris) tusu. Bu tus verileri girmek için kullanilir. Offset (telafi) degerlerinin, fikstür telafilerinin,
parametrelerin girilmesi esnasinda kullanilma durumlari buna bir örnektir.
Kursor Kontrol Tuslari. CNC kontrol sisteminin gösterge ekrani mevcut giris pozisyonunu
prompt(komut) cursoru ile gösterirler. Genel olarak promt (komut) kursoru yanip sönen içi dolu kare ile
veya alti çizgili “ _” karakter ile gösterilir. Kursorun bulundugu mevcut konumda veriler girilebilir. Kursor
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 3/ 7
kontrol tuslari (genel olarak ok seklinde) gösterge ekraninda kursoru istenilen pozisyona getirmede
kullanilir.
Program Yazma Tuslari. CNC tezgahin bellegine kaydedilen bir programda degisiklik yapilmasi gerektigi
zamanlar olur. Buna en uygun örnek yazilan programin test edilmesi esnasinda program içinde bazi yerlerin
degistirilebilmesi, yeni bir progarm yazma, program numarasi degistirme ve program silme gösterilebilir.
Bu tuslar programin yazilmasi ve degistirilmesi asamasinda yardimci olurlar. (Fanuc kontrol sisteminde bu
tuslar ALTER –degistir-, INSERT –yerlestir-, DELETE –sil- seklindedir)
Reset Butonu. Çogu CNC kontrol sistemlerinde, bu tus genellikle üç temel vazife görür. Ilkinde,
programlarin yazilmasi esnasinda, bu tusa basilmak suretiyle kursor programin basina getirilir.
Ikinci olarak, bu tus CNC tezgah bufferinda (tampon bellek) bulunan bilgileri siler ve programin icrasini
durdurur. Tezgah bufferi programin icra edilmesi esnasinda halen islenmekte olan komuttan sonraki
komutun ve programdaki aktif modal kodlarin neler oldugunun kaydedildigi bir tampon bellektir. CNC
tezgah halen icra etmekte olan komutun icrasini bitirdikten sonra bir sonraki komutu isleme sokmak için bu
bellekte kaydedilen bilgileri okumak suretiyle icra islemine devam eder. Bu bellekteki bilgiler okunur
okunmaz tampon bellek bir sonraki komuta ait bilgiler ile doldurulur. Bazi fonksiyonlarda bu tampon bellek
icra edilmekte olan koddan sonraki iki kodu da kaydedebilmektedir. Örnek olarak takim yariçap
kompanzasyonu gösterilebilir. Bazi kontrol sistemleri bu bufferda icra edilmekte olan koddan sonraki
dördüncü komutu da gösterebilme kabiliyetine sahiptir. Reset tusuna basildiginda bu tampon bellekte
kaydedilen bilgiler silinir. Programin icrasi sirasinda, programda herhangi bir yanlislik görülüp programin
icrasinin durdurulmasi istendiginde RESET tusuna basilir. Buna ragmen, diger durumlarda (programda
herhangi bir yanlislik yok ise) bu tusa basilmasi tehlikeli olabilir. Eger Reset tusuna basildiktan hemen
sonra program icra edilmeye çalisilir ise, kontrol sistemi tampon bellekte olan bilgileri kaybedecektir.
Bunun neticesinde ise çok sayida komutun atlanmasina sebep olur RESET tusuna basildiktan hemen sonra
verilen komut vasitasiyla programin icrasina devam ettirilirse unutulan kodlar dolayisi ile bas agritici
problemler olusabilir. Otomatik operasyon esnasinda RESET tusuna basildiginda son derece dikkatli
olunmasi gerekir.
Üçüncü olarak, alarm durumunda, problem halledildikten sonra bu tusa basilmak suretiyle alarm ortadan
kaldirilir.
Sekil 1. Fanuc OMC kontrol sistemi konrol paneli ve tuslari
Makina Panelinde Bulunan Butonlar ve Anahtarlar
Tipik bir CNC takim tezgahinda makina panelinde bulunabilecek olan buton ve anahtarlara bir göz atalim.
Burada bahsedilen butonlar ve anahtarlar FANUC ve MITSUBISHI kontrol sistemi ile akuple edilen CNC
isleme merkezinde bulunmasi muhtemel olan butonlari ve anahtarlari konu almaktadir. Sekil 2 de tipik bir
operatör paneli gösterilmektedir.
Mode (Mod) Anahtari. Mod anahtari CNC takim tezgahinin kalbidir. CNC tezgahta herhangi bir
fonksiyon yerine getirilmeden evvel operatörün ilk olarak bu anahtarin konumunu kontrol etmesi gerekir.
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 4/ 7
Çogu durumlarda yapilacak isleme göre mod anahtarinin uygun bir konuma alinmasi gerekir. Uygun
konuma alinmadigi takdirde operatörün vermis oldugu komutlara karsi tezgah herhangi bir cevap vermez.
CNC tezgahtaki Mod anahtarini müzik setindeki fonksiyon seçicisi gibi düsünebilirsiniz. Çogu müzik
setlerinde kaset çalici, CD çalici, radyo v.b. gibi konumlar mevcuttur. Uygun olan operasyonu müzik
setinde kullanmadan, müzik setinden istenilen müzigi dinleyemezsiniz.
Benzer sekilde, CNC tezgahta bulunan mod anahtarinin herhangi bir fonksiyon isleme sokulmadan evvel
uygun konuma alinmasi gerekir. Örnegin operatör tambur vasitasiyla manual tezgahta oldugu gibi CNC
tezgaha hareket verdirmek isterse, mode anahtarinin HANDLE (Tambur) konumunda olmasi gerekir. Eger
mod anahtari dogru konumda degilse, tezgah operatörün verdigi komutlara cevap vermez.
Simdi mod anahtarinin konumlarina ve bu konumlarda yapilabilecek islemlere bir göz gezdirelim.
Edit. Yeni bir program yazilmasi veya eski bir programda degisiklik yapilmasi, programlarin çalismak için
çagirilmasi, program silme, program numarasi degistirme, v.b. gibi islemlerin yapildigi moddur.
Mem veya Auto. Yazilan programin çalistirildigi moddur.
DNC veya Tape. Anahtar bu konumda oldugu durumda CNC tezgahin bellegi devre disi birakilip,
çalistirilmak istenen program direkt olarak tezgaha bagli bir bilgisayar vasitasiyla yüklenir. Bu özellikle
kalip programlarinda, programin boyutu büyük oldugundan dolayi programin CNC tezgah bellegine
sigmadigi durumlarda kullanilir. Parçanin islenmesi için tüm hazirliklar yapildiktan sonra (takimlarin
sifirlanmasi, is parçasi sifirinin verilmesi v.s.) tezgah bu moda alinir, gönderilecek olan program özel bir
aktarim programi vasitasiyla bilgisayarda hazir hale getirilir ve sonra CNC tezgah operatör panelinde
CYCLE START butonuna basilmak suretiyle CNC tezgah hazir hale getirilir ve en son olarak bilgisayardan
BASLA kodu verilerek parça islemeye geçilir.
MDI. Bazi durumlarda program esnasinda kullanilan komutlarin bir kisminin pogram çalistirilmadan evvel
kullanilmasi gerekebilir. Buna örnek olarak is milinin belirli bir devir verilerek döndürülmesi, suyun
açilmasi, belirli bir konuma pozisyonlama, T takim degistirme kodlari ve bazi özel M kodlari ile yapilan
islemler verilebilir. Iste bu durumda, bu islemleri yerine getirmenin yollarindan biri de MDI modudur. Gerçi
bazi islemler MANUAL modda uygun butonlar vasitasiyla manual olarak yaptirlabilecegi gibi, bazi
istisnalar hariç, çogu kodlarin CNC tezgaha MDI modunda hazirlik islemleri asamasinda girilmesi
gerekebilmektedir.
Handle. Parçayi hazirlama islemleri, takimlarin sifirlanmasi, v.b. diger manual islemler tezgahin manual
olarak kullanilmasini ve eksenlere manual olarak hareket verdirilmesini gerektirebilir. Mode anahtari bu
konuma alinmak suretiyle tezgah panelinde bulunan eksen seçim anahtarlari ve döner tambur (M.P.G)
kullanilmak suretiyle tezgaha istenilen hareket verdirilebilir.
Rapid. Tezgaha hizli hareket isleminin yaptirildigi moddur. Tezgah bu moda alindiginda eksen seçim
anahtari ile hareket verilmek istenilen eksen seçilir. RAPID OVERRIDE anahtari ile hareket hizi ayarlanir
ve +JOG veya -JOG butonlarindan uygun olanina basilmak suretiyle tezgaha hizli hareket yaptirilabilir.
Genel olarak degerlendirmek gerekirse, bu modda RAPID OVERRIDE anahtari %100 konumunda
oldugunda tezgahin hizli hareket hizlari olan hizlar (örnek X : 15 m/dak) geçerli oldugundan dolayi bu hizda
tezgaha bir hareket verilmesi bindirme v.s. gibi problemlere davetiye çikarir. Bu sebeple bu modda
yapilacak hareketlerde ilk olarak RAPID OVERRIDE anahtarinin düsük (LOW) konumda olmasi muhtemel
hasarlara karsi bir önlemdir. Operasyonu en tehlikeli olan modlardan bir tanesi budur. Bu sebeple çalisma
esnasinda son derece dikkatli olunmasi gerekir.
Jog. Tezgah bu moda alindigi durumda, eksen seçim anahtari ile istenilen eksen seçilmek ve uygun konuma
göre panelde bulunan +JOG ve -JOG tuslarina basilmak suretiyle, tezgaha sabit hizda hareket verdirilebilir.
Tezgahin eksen hizlari bu modda JOG FEEDRATE (FEEDRATE OVERRIDE) anahtarinda mm/min
cinsinden istenilen hizin seçilmesi suretiyle verilebilir.
Zero Return veya Zero Point. Tezgahin sifira gönderilmesi için kullanilan konumdur. Tezgah ilk açildigi
durumda veya MACHINE LOCK (makina kilitleme), Z AXIS LOCK- NEGLECT- (Z ekseni kilitleme)
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 5/ 7
anahtarlari ile islemler yapildigi durumlarda veya sifira gidilmesi gerekli olan diger durumlarda tezgah bu
moda alinarak eksen seçim anahtari ile sifira gönderilmek istenilen eksen seçilir. RAPID TRAVERSE
anahtari ile tezgahin hizi ayarlanir, ve panelde bulunan +JOG tusuna basilmak suretiyle istenilen eksen
sifira gönderilir. Buna ek olarak tüm eksenlerin sifira gönderilmesi gerekiyorsa, tezgah bu moda alinarak
panelde bulunan AUTO REF tusuna basilmak suretiyle de eksenlerin tamami sifira otomatik olarak
gönderilebilir. Bununla birlikte eksenleri sifira göndermeden evvel tezgahin sifir noktalarindan en azindan
100 mm uzakta bir mesafede bulunmasi gerekir. Aksi takdirde sifira gönderme islemi yerine
getirilemeyebilir.
JOG FEEDRATE ayar anahtari. Azami degeri 1260, 2000, 3600, 5000, 4000 v.s. mm/dak olacak sekilde
JOG modunda sabit hizda hareket vermede veya programda çalisma esnasinda, programda F ile verilen
ilerlemeyi devre disi birakan DRY RUN (kuru çalisma) anahtari ON konumuna alindiginda ilerleme
degerinin bu anahtar vasitasiyla verilmesinde kullanilir.
Eksen hareket yönü butonlari (+JOG ve -JOG): JOG modunda veya RAPID (hizli hareket) veya ZERO
RETURN modunda eksenlere istenilen hareket bu butonlardan uygun olanina basilmak suretiyle
gerçeklestirilir.
Sekil 2- Tipik bir CNC Isleme Merkezi Operatör Paneli
RAPID OVERRIDE( Hizli hareket ayari). Bu anahtar vasitasiyla tezgahin hizli hareketi % olarak
belirtilen deger kadar azaltilabilir. Bu anahtarda F0, %25, %50 ve %100 konumlari bulunmaktadir.
Programda kullanilan G0 kodu tezgaha hizli hareket yaptiran koddur. Bu kod verildiginde tezgah istenilen
eksende tezgah imalatcisinin daha önceden belirledigi hiz degerine uygun olarak RAPID OVERRIDE
anahtarinda belirtilen % miktari hizinda tezgah hizli hareket yapar. Manual modda ise bu anahtar ZERO
RETUN ve RAPID modlarinda geçerlidir.
FEEDRATE OVERRIDE (Ilerleme degistirme): Programda F ile verilen ilerleme degerinin çalisma
esnasinda % olarak degistirilmesine imkan tanir. Parça isleme esnasinda takimin zorlanma durumuna göre
ilerleme degeri bu anahtar kullanilmak suretiyle operatör tarafindan % ile belirtilen deger kadar
degistirilebilir.
CYCLE START butonu ve gösterge lambasi. Otomatik modda çalisma esnasinda bu butona basilmak
suretiyle operasyon baslatilir. Islem devam ettigi sürece gösterge butonu yanar.
FEED HOLD butonu ve gösterge lambasi. Otomatik operasyonda çalisma esnasinda bu butona basildigi
zaman tezgah eksenlerine ait olan ilerleme hareketleri durdurulur. Bununla birlikte bu butonun M, S ve T
kodlari üzerinde herhangi bir etkisi yoktur.
SINGLE BLOCK anahtari ve gösterge lambasi. CNC tezgahlarda program arda arda gelen bloklardan
(komut) olusur. Programin deneme islemleri esnasinda bazen bu bloklarin teker teker icra edilip kontrol
edilmesi gerekebilir. Iste bu anahtar ON konumuna alindiginda programda bulunan her bir satir teker-teker
icra edilmeye hazirdir. Anahtar ON konumuna alinip tezgah MEM (program isleme) moduna alindiginda
programi olusturan ilk blok islenir ve tezgah bizden sonraki blogun islenmesi için komut bekler. Bu komut
tezgahta CYCLE START tusuna tekrar basilmasi suretiyle verilir.
DRY RUN anahtari ve gösterge lambasi. Bu anahtar ON konumuna alindiginda, AUTO modunda
programda F ile kesme islemlerinde verilen ilerleme ile G0 hizli hareketi ilerleme hizi degerleri devre disi
birakilir, ilerleme miktari tezgah operatör panelinde bulunan JOG FEEDRATE veya FEEDRATE
OVERRIDE anahtarinin mm/min kisminda gösterilen bölümlere getirilmesi ile elde edilen degerler ile
verilir. Bazi durumlarda programda verilen ilerleme degerlerinin göz ardi edilip bunlara disaridan müdahele
edilmek suretiyle kontrol edilmesi gerekebilir. Özellikle yazilmis olan bir programin kontrolu esnasinda
veya yarida kalan bir programin çok hizli ilerleme degerleri verilmek suretiyle kalmis oldugu yere kadar
getirilmesinde kullanilmaktadir.
OPTIONAL STOP anahtari ve gösterge lambasi. Makina DNC(TAPE) veya MEM modunda çalismakta
iken, program M01(operasyonu durdur) seklinde bir komut ile karsilastigi anda, bu anahtar ON
konumunda ise M01 kodu icra edilir ve programin islemesi M01'de sonraki kodda durdurulur. Isleme
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 6/ 7
devam etmek için tekrar CYCLE START tusuan basilmasi gerekir. Buna pratik bir örnek olarak islenmis
olan bir parçada ölçü kontrolu yapmak amaciyla programin isleme sonrasi durdurulmasi ve ölçü kontrolu
tamam olduktan sonra, diger takimin yapacagi operasyon için CYCLE START tusuna basilmasi verilebilir.
Bir baska örnek ise, kilavuz çekme islemi öncesi, kilavuz takimina kilavuz yagi verilmesi için tezgah bu
M01 kodu ile durdurulabilir. Tezgahin M01 kodu ile durdurulabilmesi için OPTIONAL STOP anahtarinin
ON konumunda olmasi gerekir. Anahtar OFF konumunda iken M01 koduna herhangi bir sekilde etkisi
yoktur ve program M01 kodunu isledikten sonra durmaksizin bir sonraki blogun icrasina geçer.
MACHINE LOCK anahtari ve lambasi. Anahtar ON konumuna alindiginda tezgah pozisyon
göstergesinde verilen ilerleme hareketleri gösterilir; fakat tezgah eksenleri hareket etmez (kilitlenir). Bazi
durumlarda bu anahtarin kullanilmasi, özellikle programin grafikten kontrolu esnasinda oldukca yararli
olabilmektedir. Bununla birlikte belirtildigi gibi, tezgah pozisyon göstergesinde hareketlerin
gözlemlenebilmesi, sistemin hareket ettigini buna mukabil eksenlerde gerçek hareketin olmadigini belirtir
ki; neticede tezgahin gerçek konumlari ile sistem tarafindan algilanan konumlar arasinda bir farklilik hasil
olmaktadir. Anahtar OFF konumuna alindiktan sonra bu farkliligi devre disi birakmak için tezgahin
KESINLIKLE SIFIR NOKTALARINA GÖNDERILMESI gerekmektedir.
Z FEED NEGLECT (z eksenini kilitleme) anahtari ve gösterge lambasi. Bu anahtar ON konumuna
alindiginda tezgah eksenlerinden sadece Z eksenine ait olan hareketler kilitlenir, diger eksenlere ait olan
hareketler rahatlikla verilebilir. Bu anahtar genellikle programin kontolu esnasinda kullanilmaktadir. Ayni
sekilde MACHINE LOCK anahtarinda bahsedildigi gibi anahtar OFF konumuna alindiktan sonra tezgahin
Z ekseninin kesinlikle sifir noktasina gönderilmesi gerekir.
BLOCK DELETE anahtari ve gösterge lambasi. Bazi durumlarda programin yazilmasi esnasinda, her
durumda islenmesi gerekli olmayan, fakat bazi durumlarda islenmesi gerekli olan program bloklarinin
baslangicina " / " isareti konulur. Bu durumlarda BLOCK DELETE anahtari ON konumuna alindiginda
programda bulunan bu bloklar islenmeden geçilir. Anahtar OFF konumuna alindiginda ise, bu bloklar da
isleme tabi tutulur. Buna praitk bir örnek olarak tezgahta bulunan takimlarin G37 kodu kullanilmak
suretiyle belirli araliklar ile boylarinin tezgaha akuple edilen otomatik takim boyu ölçme cihazi ile
ölçülmesi gösterilebilir. G37 kodunun önüne "/" isareti konuldugunda tercihe göre anahtar ON konumuna
alinmak suretiyle takim boyu ölçülmeyebilir veya OFF konumuna alinmak suretiyle takim boyu ölçme
islemi de programda devreye alinabilir.
PROGRAM RESTART anahtari ve gösterge lambasi. Bu anahtar otomatik islem esnasinda program
operatör tarafindan veya aksi bir durum neticesinde kesildiginde, kesilen bu noktadan tezgahin tekrar isleme
devem etmesi için kullanilir. Daha fazla detayli bilgi için FANUC kilavuzuna basvurunuz.
AUTO POWER OFF (otomatik tezgah kapama). Bu anahtar ON konumuna alindiginda otomatik
operasyon esnasinda programin icra edilmesi safhasinda program M02 (program sonu) veya M30(program
sonu) kodunu icra eder etmez otomatik olarak tezgah kapatilir. Genellikle bu komut program boyutunun
çok büyük oldugu kalip isleme programlarinda, tezgahin operatör müdahelesine gereksinim duyulmadan
otomatik olarak kapatilmasina imkan tanir.
ZERO RETURN lambalari. Eksenleri sifira gönderme esnasinda, hangi eksen sifira gitmis ise bu eksene
ait olan sifir lambasi yanar. Bu sifira gitme isleminin tamamlandiginin teyidi maksadiyla kullanilir.
SPINDLE FOR lambasi. Lamba ON konumunda oldugunda is milinin FORWARD (normal) yönünde
döndügünü gösterir.
SPINDLE STOP lambasi. Is milinin durduruldugunu veya dönmedigini belirten lambadir.
SPINDLE REV lambasi. Is mili REVERSE (ters) yönde döndügü durumda bu lamba ON konumuna alinir.
PROGRAM END-program sonu- lambasi. M02 veya M30 kodu icra edildikten hemen sonra otomatik
operasyon durdugu konumda bu lamba yanar. Programin islenmesinin bittiginin gösterilmesi maksadiyla
kullanilir.
SPINDLE OVERRIDE. AUTO modda S kodu ile verilen is mili devrinin %50 ila %120 araliginda
degistirilmesi amaciyla kullanilmaktadir.
Isleme Merkezi Teknolojisine Giris-Makinaya Operatör Bakis Açisi Ile Bakilmasi
Bölüm7 7/ 7
EMERGENCY STOP butonu. Bu buton acil durumlarda tezgahi kapamak için kullanilmaktadir, butona
basildiginda tezgahin tüm operasyonlari durur. Isleme tekrar baslamak için butonun RESET dogrultusunda
çevirilmesi ve tezgah açildiktan sonra tüm eksenlerin sifira gönderilmesi gerekir.
DATA PROTECT anahtari. Anahtar WRITE konumuna alindiginda, programda edit(düzenleme)
islemleri mode anahtari EDIT konumunda iken yapilabilir. Anahtar kullanilmadigi zaman YES konumunda
tutulmamasi gerekir.
WORK LIGHT- is lambasi. Bu anahtar is lambasinin açilip kapatilmasi için kullanilir.
CHIP CONVEYOR. Talas konveyörünün kumandasi amaciyla kullanilir.
MPG ÜNITESI (TAMBUR)
MPG de bulunan üniteler ve fonksiyonlari
(1) EKSEN SEÇIM ANAHTARI (SW5): MPG'nin kullanilmasi, veya RAPID, JOG ve ZERO RETURN
modlarinin herhangi birinde tezgaha +JOG ve -JOG tuslari kullanilmak suretiyle hareket verilmesi gerekli
oldugu durumlarda, hareket verilecek olan eksen bu anahtar vasitasiyla seçilir.
(2) MPG ON lambasi (PL49): Tamburda islem yapilmak amaciyla tezgah HANDLE moduna alindiginda
bu lamba ON konumuna geçer.
(3) MULTIPLY(artim) ayar anahtari: Tamburda bulunan skala üzerinde her bir skala arasindaki hareket
miktarini belirler. X1 konumunda iki skala arasi 0.001 mm, X10 konumunda 0.01 mm ve X100 konumunda
ise 0.1 mm olarak ayarlanir.
(4) MPG -tambur-: Tezgah mode anahtari HANDLE konumuna alindigi takdirde geçerlidir. Tambur
döndürülmek suretiyle istenilen hareket verdirilebilir.


Rar Şifresi:
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.

İndirme Linki:
Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.
 
Son düzenleme:
Geri
Üst