Tüm Kaynak Yöntemleri Ve kaynak Şekilleri ile ilgili Mühendislik Fakültesi Kitapları

[Emrah Burulday]

Tüm Kaynak Yöntemleri Ve kaynak Şekilleri ile ilgili Mühendislik Fakültesi Kitapları

T.C.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

2004-2005 BAHAR YARIYILI

İMAL USÜLLERİ DERSİ I. ÖDEVİ

​

KAYNAK İŞLEMİNİN TANIMI :



Kaynak, çözülemeyen bağlama elemanlarındandır. İki veya daha fazla malzemeleri birleşme belgelerine ısı veya basınç veya her ikisini birden kullanarak, bir ilave kaynak malzemesi kullanarak veya kullanmadan çözülmez bir bütün halinde birleştirmektir.

Zamanımızda kaynak bağlantıları çelik kirişler, tank, kazan, dökme ve dövme makinalarında perçinin verini almış, çatlak ve kırılmalarda, tamir maksadıyla çok taraflı yama yapılmasında, aşınmış yerlerin doldurulmasında, takviye ve dolgu kaynağı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kaynak bağlantıların ayrılmasında, delinmesinde, kesilmesinde ve şekillendirilmesinde de kullanılmaktadır.

Kaynağın uygulandığı malzemeler metal, plastik, cam ve bakalit malzemeler gibi farklı özellikte elan her türlü malzemeye uygulanabilir, teknikte en çok uygulandığı malzemeler çelik, çelik döküm, pik, karbon alaşımlı çelikler, Alimünyum ve alaşımları, Magnezyum alaşımları, Nikel, Çinko, Kurşun malzemelerin bağlanması gibi metal malzemelerin yanında, termoplastik Malzemelerde de geniş bir uygulama alanına sahiptir.

Kaynak bağlantısı perçine nazaran %20 hafif ve daha mukavemetlidir.

Kaynağın yapılması, ballanacak parçalar ergime sıcaklığına kadar ısıtılır ve iki malzeme birbirine ya doğrudan yada ara dolgu malzemesiyle kaynatılır. Dikkat edilecek en önemli nokta bağlantı yapılacak malzemelerin ve dolgu maddesinin özelliklerinin aynı veya bir birine çok yakın olması mukavemeti artırmaktadır.

Aynı veya benzer cinsten iki malzemeyi ısı, basınç veya her ikisini birden kullanmak suretiyle, ilave bir malzeme katarak veya katmadan yapılan birleştirmeye “ kaynak ” denir. Kaynak, bölgesel bir döküm işlemi olarak da tanımlanabilir. Günümüzde kaynak işlemi metalsel malzemelere uygulanabileceği gibi, termoplastiklere de uygulanabilmektedir.

KORUYUCU GAZ KAYNAK YÖNTEMLERİ​

Koruyucu gaz kaynak yöntemlerinde temel prensip, ark ortamı ve kaynak bölgesini, havanın etkisi dışında tutmak amacı ile, belirli gazlarla kontrollü olarak beslemektir. Bu şekilde sağlanan yapay bir kaynak ortamı ile,

1. Atmosfer gazlarına karşı ark ve kaynak banyosunun korunması, metalsel banyonun gazının giderilmesi,
2. Arkın oluşturulması ve kararlılığının korunması,
3. Kaynak yatkınlıkları zayıf olan malzemeler ile de kaliteli dikişler eldesi,
4. Parça kalınlıkları ve konstrüksiyonlarına uygun yöntem seçilebilmesi ve otomatik uygulamalara geçilebilmesi,
5. Yüksek ergime verimleri ve nüfuziyet derinlikleri ile çalışılabilmesi,

gibi uygun koşullara ulaşılabilmektedir. Bu yöntemlerin bazılarından, termik yolla kesme işlemlerinde de yararlanılmaktadır.

Belirtilen bu kaynak koşulları, öngörülen öncelik sıralarına bağlı olarak, nötr ve aktif gazlar veya bunların karışımları seçilerek ortaya çıkarılmaktadır. Yöntemlerde ark doğrudan doğruya veya dolaylı oluşturulmakta, elektrotlardan ise sadece ark oluşturucu eleman veya ergiyerek ilave malzeme olarak da yararlanılmaktadır.

3 . 5 . 1 . MIG- MAG- KAYNAK DONANIMI :

Kaynak donanımı şu kısımlardan oluşur :

• Kaynak tabancası olarak da adlandırılan bir kaynak torcu.
• Tel biçiminde elektrod ve kılavuzunu , kaynak akım ve şalter kablolarını , gaz hortumunu , gerektiğinde soğutma suyu giriş ve çıkış hortumlarını bir arada tutan metal spiral takviyeli hortum ; torç bağlantı paketi.
• Tel biçimindeki elektrodun ilerlemesini sağlayan tel sürme tertibatı.
• Kumanda ve kontrol donanımı.
• Kaynak akım üreteci.
• Koruyucu gaz tedarik donanımı.
• Sulu soğutma sistemi.
• Mekanize ve otomatik kaynak için yardımcı donanımlar.

Aşağıda çeşitli MIG,MAG kaynak donanımları ve MIG,MAG kaynak yöntemi için gerekli olan elemanlar gösterilmiştir.

Kaynak torçları :



MIG- ve MAG- kaynağında tel elektroda akımın yüklenmesi ve kaynak bölgesine iletilmesi , ark bölgesine koruyucu gazın gönderilmesi torcun görevidir.

Kaynak işleminde kullanılan akımın şiddetine ve yöntemin otomatik veya yarı otomatik olma haline göre çeşitli tür ve büyüklüklerde torçlar geliştirilmiştir. Ark sıcaklığından etkilenen torcun sürekli olarak soğutulması gereklidir; düşük akım şiddetinde yapılan çalışmalarda koruyucu gaz akımı gerekli soğutmayı yapabilmektedir. Büyük çaplı elektrodlar , yani yüksek akım şiddetlerinin kullanılması halinde ise ( I > 250 A ) su ile soğutma sistemi gerekmektedir.

Kalın malzemelerin birleştirilmesinde, büyük akım değerleri ile çalışılır.

3 . 5 . 2 . KAYNAK KARAKTERİSTİKLERİ :


MIG-, MAG- kaynağında akım şiddeti [A], kaynak süresi [dak/m], gaz tüketimi [L/dak], enerji tüketimi [Kw.h/m], koruyucu gaz seçimi, elektrod türü ve kaynak pozisyonu başlıca kaynak karakteristiklerini oluştururlar.


3 . 5 . 2 . 1 . KALINLIK, MALZEME VE BİÇİM İLİŞKİSİ :

Bu bölümde; diğer paremetrelerin kalınlık,malzeme ve biçime göre seçilmesini inceleyeceğiz.


Kullanılan koruyucu gazlar :

MIG-MAG kaynağında soy ve aktif gazlar veya bunların çeşitli oranlardaki karışımları kullanılır.Genel olarak soy gazlar, diğer elementler ile reaksiyona girmediklerinden demir dışı metallerin kaynağında, aktif gazlar veya aktif ve soygaz karışımları da çeşitli tür çeliklerin kaynağında uygulama alanı bulmaktadır.

Aşağıda Tablo-?’de çağımızın endüstrisinde MIG-, MAG- kaynak yönteminde sık kullanılan koruyucu gaz ve gazların malzemelere göre seçimi verilmiştir.

Koruyucu Gaz	Kimyasal Davranışı	Malzeme
Argon	Soy	Çelik hariç tüm endüstriyel metal ve alaşımlarının kaynağında
Helyum	Soy	Daha yüksek sıcaklık ve gözenek miktarını azaltmak için Al ve Cu alaşımlarının kaynağında
Argon+Helyum %20-80 / 50-50	Soy	Yüksek sıcaklık, gözenek miktarını azaltmak ve daha sakin kontrollü bir ark ile çalışmak için Al ve Cu alaşımlarının kaynağında
Argon+Klor Cl eser miktarda	Soy	Gözenek miktarını azaltmak için Alüminyum ve alaşımlarının kaynağında
Azot	Redükleyici	Çok güçlü bir ark için bakırın kaynağında
Ar+ %25-30 N	Redükleyici	Güçlü fakat daha yumuşak ve kontrollü bir ark için bakırın kaynağında
Ar+ % 1-2 O2	Oksitleyici	Bazı dezokside bakır alaşımlarının kaynağında
Ar+ % 3-5 O2	Oksitleyici	Yüksek oranda dezokside edilmiş tel elektrod ile paslanmaz ve karbonlu çeliklerin kaynağında
Ar+ % 5-10 O2	Oksitleyici	Yüksek oranda dezokside edilmiş tel elektrod ile çeşitli çeliklerin kaynağında
Ar+ % 20-30 O2	Oksitleyici	Kısa ark ile çeşitli çeliklerin kaynağında
Ar+ % 5 O2 + %15 CO2	Oksitleyici	Özellikle Avrupa’da dezokside edilmiş tel elektrod ile çeşitli çeliklerin kaynağında
CO2	Oksitleyici	Dezokside edilmiş tel elektrod ile yalın karbonlu ve az alaşımlı çeliklerin kaynağında
CO2 + % 3-5 O2	Oksitleyici	Özellikle Avrupa’da dezokside edilmiş tel elektrod ile çeşitli çeliklerin kaynağında
CO2 + % 20 O2	Oksitleyici	Özellikle Japonya’da dezokside edilmiş tel elektrod ile çeşitli çeliklerin kaynağında

Rar Şifresi:

Bu linki görmek için izniniz yok Giriş yap veya üye ol.