GEMİ ALIM SATIM ve İNŞAA YATIRIM ANALİZİ

[Emrah Burulday]

GEMİ ALIM SATIM ve İNŞAA YATIRIM ANALİZİ
İsmail Alkış*
* ENAU | ismail.alkis@anau.com.au
ÖZET
Denizcilik ve Gemicilik Ekonomisinde Gemi satın alınması ve bu konuyla ilgili yatırımların analizi ile ilgili
hususlar oldukça karmaşık bir aktivitedir. Denizcilik ve/veya işletme firmlarının genellikle bir ön hazırlık
ve icra aktivitelerini doğru bir şekilde yerine getirmesi yapılacak yatırımın ve alınacak geri dönüşün daha
isabetli olması için çok önemlidir.
Hedeflenen operasyonel perfomans için işleten şirket, hem filosunu modern tutmayı başarmalı hem de karlı
işletme kontratları geliştirmeyi başarmalıdır. Her iki husus da yönetimsel kararların kalitesine bağlıdır.
Denizcilik şirketinin yatırım aktiviteleri, ne zaman ve nasıl yeni gemiler alacağı, mevcut tonajını nasıl
arttıracağı ve aynı zamanda ne zaman ve nasıl filosundaki gemileri elden çıkaracağı ve tüm bunları
yaparken operasyonel karlılığı nasıl gözeteceği konusunda doğru kararları verilmesi gerekliliğini göz ardı
etmemelidir.
Bu yazıda Denizcilik firmaları perspektifinden yatırım analizinin yapılabileceği pratik bir yöntemi
oluşturabilmek için gerekli olan temel bilgiler üzerinde kısa bir inceleme yapacağız.
1. Giriş
Gemi inşaa ve Deniz işletmeciliği endüstrisi artan yakıt fiyatları ve çevre kirliliğini önlemek için
çıkartılan yeni kurallar konusunda kayda değer zorluklar yaşamaktadır. Gemi inşaa endüstrisinin
anlaması ve çözmesi gereken üç ana konu :
● Gemi inşaatı aşırı kapasitesi,
● Enerjide artan fiyatlar ve daralan arz,
● Çevre konusunda alınması gereken tedbirler,
ana başlıkları altında toplanabilir.
2000 ve 2010 yılları arasında karlılık ve filo genişletme işletmelerin öncelikli hedefleri iken 2010
dan sonra Nakit akışının, ekonomik krizle mücadelenin, verimliliğin ve çevre koruma ile ilgili
yeni kuralların daha etkin olduğunu görmekteyiz. Aynı zamanda 2010 dan sonra asıl mücadelenin
navlunlardaki düşüş, gemi sayısındaki fazlalık, yüksek enerji maliyetleri, sebebiyle düşen
karlılığın yakıt giderleri daha düşük, çevre konusunda yüksek cezalardan kaçabilecek farklı gemi
tasarımlarına odaklanmanın hiç de boşuna bir uğraş olmadığı gerçeğini kabul etmek gerekiyor.
Gemi yatırımı faaliyeti birçok detaylı seviyede incelenebilecekken Aşağıdaki üç seviyede
incelemek bu yazının amacına daha uygundur:
● Yatırım Analizi,
● Şirket Konsolidasyonu,
● Tarihsel Analiz.20
İsmail ALKIŞ
GiDB|DERGi
Sayı 9, 2017
1.1 Yatırım Analizi
Yatırım analizi yapılacak yatırımı çeşidinin şeklinin ve özel durumların göze alınarak Yatırımın
kapsamının belirlenmesi aşamasıdır.
1.2 Şirket Konsolidasyonu
Konsolidasyon Yapılacak Gemi yatırımı, Nakit akışı konusunda konsolide edilmiş rakamların,
Alınacak kredilerin ve geri ödemelerin tamamının bir arada incelenmesi aşamasıdır.
1.3 Tarihsel Analiz
Farklı gemi tipleri için zaman serisi incelemesi şeklindedir ve amacı Tarih bazında daha öne
yapılmış yatırımların ne kadar başarılı ya da ne kadar başarısız olduğunun hesaplanabilmesi için
dir. Ayrıca farklı segmentlerde istatistiki veri karşılaştırması da oldukça faydalı olabilir.
Bu yazıda yatırımcı gözünden inceleme yapılmış ve yapılan analiz olabildiğince uygulamaya
yönelik ve pratik olunmasına çalışılmıştır.
Gemi değeri ve Navlun oranı arasındaki ilişki indirilmiş şimdiki değer modeli ile incelenecek ve
ikinci el fiyatları ve navlun oranları arasında bir ilişki kurmaya çalışılmış ve bu ilişki geminin
gelecekteki değerinin tespiti için kullanılabilecek bu sayede yatırım zamanlamasının doğru tespiti
için elde bir araç olacaktır.
2. Gemi Piyasasının Gelecek Beklentileri
Gemi sahipleri ve işletmecilerin bu aralar çevresel kaygılarla çıkarılmış yeni kuralları uygulama
ve bundan dolayı oluşacak maliyetlerle ilgili ciddi sorunları var. Bundan daha derin sorunları ise
artan enerji malietleri yani yakıt maliyeti, ekonomik kriz ortamı, sosyal sorumluluk ve emisyon
oranlarının düşürülmesi amacıyla çıkarılan yeni uluslararası kurallar ve tüm bunları gemi sahibi
ve işletmecisinin karlılık oranlarına etkileridir.
2.1 Gemi inşaa kapasitesi
2008 yılının ilk başlarına kadar Gemi İnşaa sektörü yüksek gemi inşaa talepleri ve yükselen
navlunların tadını çıkarttı. Hatta bir noktada ikinci el gemi fiyatlarının yeni inşaa edilmeye
başlanan gemilerden daha pahalı olduğu günler görüldü. Böyle bir rekabet ortamında Gemi inşaa
eden ülkeler kapasitelerini hızlıca arttırmanın yollarını aradılar ve ciddi yatırımlar yaptılar. Bu
yeni tesislerin bazılarının inşaası durduruldu fakat yine de bir çoğu devam etti. Sonuç olarak Gemi
inşaa arzı arttı ve bu da aşırı kapasite sorununu beraberinde getirdi.
2010 yılının başlarında gemi inşaa endüstrisinde yeni tesis yatırımlarının büyük çoğunlupunun
tamamlanması ile gemi inşaa arzı en yüksek seviyesine ulaştı. Sonraları ise yeni tesis
yatırımlarının durudurulduğunu ve bir çok yatırımdan vaz geçildiğini gözlemledik. Bu da aşırı
kapasitenin asıl sebeplerinden biri oldu. GEMİ ALIM SATIM ve İNŞAA YATIRIM ANALİZİ
21
Sayı 9, 2017
GiDB|DERGi
2010 yılında aşırı kapasite oranı %7.7 iken 2015 de %24.3 olduğu görüldü. Önümüzdeki yıllarda
da aşırı kapasitenin artacağı tahmin edilmekte. Bu veriler dünyadaki en büyük 130 tersaneden
alınan verileri yansıtmakta ve OECD verilerinden elde edilmektedir.
Şekil 1. Tersane kapasiteleri ve kapasite kullanım oranları
Öngörmek oldukça zor olsa da açık olan şey son verilere göre tersanelerdeki kapasite fazlalığı
ticaretteki büyümenin çok üzerinde olduğu dolayısıyla bir süre daha gemi inşaa sektöründe yeni
bir hareketlenmenin kısa süreler içinde mümkün olmadığıdır.
Şekil 2. 131 büyük tersanenin kapasite kullanım oranları (2014)22
İsmail ALKIŞ
GiDB|DERGi
Sayı 9, 2017
3. Enerji Maliyetleri
Ekonomik etkiler olarak bakıldığında, enerjinin daha verimli kullanımı ile ilgili bilinç ve talebin
diğer sektörler gibi Gemi inşaa sektöründe de arttığı oldukça açıktır. Taşımacılıkta enerji maliyeti,
yakıt tüketimi şeklinde halen en büyük maliyet kalemi olmaya devam etmektedir. Bu da
İşletmecilerin en büyük tasarruf kalemi olabileceği gerçeğine dikkati çekmektedir.
Bu maliyet artan ham petrol fiyatları ile orantılı olarak artmaya devam edecektir. Dünya
piyasalarında petrol fiyatlarındaki düşüşler olduğunda ise ne yazık ki son tüketiciye
yansımamaktadır.
2040 yılına kadar IEA (uluslararası enerji Ajansı) gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere enerji
ihtiyacının %30 artacağını, yine de 500 milyon insanın elektrikten yoksun kalacağını, bugün %23
olan yenilenebilir enerji arzının %37 ye çıkacağını, bugün 1.3 milyon olan elektrikli araç sayısının
150 milyona çıkacağını, doğal gaz talebinin %50 oranında artacağını, 2015’de 92.5 milyon varil
olan günlük yakıt tüketiminin 103.5 milyon varile çıkacağını ve bununla birlikte de hedeflenen
karbon emisyon oranlarını tutturmanın daha da zorlaşacağını öngörmektedir.
Çevresel kurallar, yasal düzenlemelere dönüşerek önümüze gelmeden önce bile daha gelişmiş bir
çevresel performans, kargo sahipleri tarafından bir kriter olarak kullanılırsa, sıradışı iş olanakları
da yaratabilir.
Beklenen yasal düzenlemeleri göz önüne alan ve çevresel bilinci ve bunun maliyetleri
konusundaki farkındalığı artmış olan kargo sahipleri ve gemi sahipleri kendi şirketlerinin eneji
kullanımı ve verimliliği konusunda üst yönetimlerini motive etmek durumunda kalacaklardır.

DOSYA EKTEDİR...